استشهاد به حدیث در نحو عربی

Abstract

منطقی آن است که کلام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، در عرصة استشهاد‌های نحوی بر کلام سایر عرب چه نثر و چه شعر آن، مقدم شود. چرا که زبان عربی پس از قرآن کریم، هیچ سخنی شیوا‌تر از کلمات نبوی در بلاغت عبارات، صحت الفاظ، قوام معانی و تأثیر‌گذاری بر مخاطبان، به خود ندیده است. امّا نحویان متقدم از این منبع فیاض بلاغت و فصاحت در زمینة استشهاد در نحو، به هیچ وجه آن گونه که شایسته است استقبال نکرده‌اند و احادیثی که به آن استشهاد کرده‌اند، غالباً انگشت شمار است. در پژوهش حاضر کوشش شده است که ضمن اشاره به ابعاد استشهاد نحویان به حدیث، با نقد استدلال‌های رایج در باب چرایی روی گردانی نحویان متقدم از استشهاد به حدیث، دلایلی برای این مسأله بدست داده شود که با حقایق تاریخی سازگارتر باشد.