دیدگاه سالمندان در مورد خرد و مولفه های آن: روانشناسی خرد

Abstract

خرد مفهوم پیچیده ای است که تاکنون از آن تعریف واحدی ارایه نشده است. با این وجود میان صاحب نظران در این زمینه که خردمندی مشتمل بر دانش، بینش، تأمل، تلفیق منافع فرد با منافع و رفاه دیگران است، توافقی کلی وجود دارد. خردمندی یکی از عوامل وابسته به شناخت و تفکر است از اینرو، خرد و خردمندی با دوره­ی سالمندی (پیری) مرتبط است. زیرا که افراد سالمند رویدادهای گوناگون زندگی را به صورت­های مختلفی تجربه می­کنند، به گونه­ای که در برخورد با مسایل زندگی می­توانند به ارایه راه حل­های مناسب بپردازند. از اینرو این پژوهش با هدف بررسی دیدگاه سالمندان در مورد خرد و مولفه های آن ، به تحلیل و تفسیر خرد و ویژگی­های خردمندی از نظر سالمندان پرداخته است. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی انجام شده و ابزار جمع­آوری داده­ها مصاحبه نیمه ساختار یافته می­باشد. جامعه پژوهشی شامل همه افراد سالمند شهر همدان می­باشند که از این میان 37 نفر از افراد سالمند حاضر به مصاحبه شدند(که در دامنه سنی بین 60 تا 81 سال بودند) و اطلاعات مورد نیاز ضبط و سپس بر روی کاغذ منتقل شد. متون مصاحبه با روش تحلیل محتوا و با استفاده از سه فرایند پیاده سازی، کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته­ها نشان داد که مهم­ترین ویژگی خردمند بودن شخصیت­های تاریخی «خدمت کردن» است و عامل مهمی که در خردمند بودن این شخصیت­ها مؤثر بوده است شامل عنایت خداوند و تربیت خانوادگی درست است. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­­دهد که مفهوم خرد را می­توان در قالب 4 شکل مختلف (دین داری، همدلی / حمایت، شناخت / علم و شخصیت) بیان کرد. بر این اساس، نتایج جنبه­های معنوی و روانی / اجتماعی خرد را در دوره سالمندی نشان می­دهند.