ساختمان و ترتیب گیرنده‌های نوری در شبکیه چشم شگ ماهی Alosa braschnikowi (Borodin, 1904)

Abstract

شگ ماهی براشنی کووی (Alosa braschnikowi) با نام عام زالون، از ناحیه غربی جنوب دریای خزر، به منظور شناسایی ویژگی‌های زیست شناختی بینایی نوعی ماهی استخوانی سطح‌زی و ارتباط چشم با تامین غذا در محیط زندگی، مورد مطالعه قرار گرفت. این ماهی شکارچی، گوشتخوار، فاقد خط جانبی و دارای رفتار گله‌ای است. ماهی­های نر از پره‌های صیادی تهیه شدند و شبکیه چشم جهت مطالعات بافت‌شناسی و عکس‌برداری با میکروسکوپ الکترونی آماده شدند. در نتایج به دست آمده، سه نوع گیرنده نوری استوانه‌ای، مخروطی دوگانه و مخروطی منفرد کوتاه شناسایی شد. میانگین تعداد سلول‌های مخروطی دوگانه به ترتیب از ربع شکمی- گیجگاهی به سمت ربع پشتی- گیجگاهی در جهت عقربه‌های ساعت کم‌تر و قطر سلول‌ها بیش‌تر می‌شود. آرایش سلول‌ها در ربع‌های پشتی و در پیرامون ربع‌های شکمی دارای الگوی موزائیک موازی و در قسمت مرکزی ربع‌های شکمی دارای الگوی موزائیک مربع بود. با توجه به پژوهش‌های قبلی، آرایش مربع سلول‌های مخروطی باعث تیزبینی، تشخیص نور پلاریزه و دقت در شکار می‌شود. بنابراین دید در جهت‌های جلو، بالا و عقب ماهی قوی است. همچنین ربع‌های پشتی حساسیت نوری چشم براشنی کووی را در عمقی از آب که سطح نور پایین است، افزایش می‌دهد.