بررسی میزان هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای(PAHs) در بافت و آرد ماهی کیلکای معمولی صید شده از آب‌های خزری استان گیلان (بندر انزلی)

Abstract

در پژوهش حاضر مقدار و نوع آلاینده‌ها (PAHs)، درکیلکای معمولی سواحل استان گیلان (بندر انزلی) و آرد تولید شده از آن به دلیل قرار داشتن در زنجیره غذایی، برای اولین بار بررسی شد. نمونه‌برداری، تیر ماه 1391 در تنها صیدگاه استان گیلان «بندر انزلی» صورت گرفت. حدود سیصد کیلوگرم از نمونه‌ها پس از کدگذاری مخزن حمل ماهی، جهت تولید آرد به کارخانه تحویل و دو کیلوگرم ماهی کیلکا نیز به طور کاملا تصادفی جداسازی شد. برای انجام مراحل زیست‌سنجی (اندازه‌گیری طول چنگالی، وزن و سن نمونه‌ها به روش اتولیت) ماهی کیلکا به همراه نمونه آرد تولید شده به آزمایشگاه منتقل و برای تعیین PAHها به روش HPLC آنالیز شد. طبق نتایج به دست آمده در ماهیان 3 ساله، از مجموع 16 ترکیب مورد آزمایش در جدول (EPA)، شش ترکیب نفتالن، ایندنو(1،2،3 cd)پایرن، پایرن، فلورن، آنتراسن و دی‌بنزو(a,h)آنتراسن با مقادیر 67/90، 75/19، 42/8، 93/5، 30/3 و (ppb)37/0، در ماهیان 5 ساله نفتالن، ایندنو(1،2،3 cd)پایرن و فلورن با مقادیر 00/74، 25/14 و (ppb)96/3 و در ماهیان 7 ساله هیچ مقداری شناسایی نشد. همچنین در تمام گروه‌های سنی، دو ترکیب نفتالن و ایندنو(1،2،3 cd)پایرن به ترتیب با مقادیر 67/17 و (ppb)97/8 مشاهده شد. در نمونه آرد ماهی کیلکای معمولی نیز تنها ترکیبات نفتالن و ایندنو(1،2،3 cd)پایرن با مقدار 73/11 و (ppb)98/5 ثبت شد. نتایج نشان داد که ترکیبات نفتالن، فلورن، آنتراسن، پایرن، ایندنو(1،2،3 cd)پایرن و دی‌بنزو(a,h)آنتراسن با افزایش سن روند کاهشی معنی‌داری داشتند (05/0P)، همچنین نتایج آزمایش‌ها نشان داد که مقادیر PAHها در کیلکای معمولی و آرد ماهی تهیه شده از آن کم‌تر از حد استاندارد بود. اختلاف معنی‌داری بین داده ها دیده نشد.