مطالعه هیستولوژیک دو گونه اسفنج دارای اسپیکول و فاقد اسیپکول در رده Demospongiae

Abstract

با وجود دانسته های فراوان در ارتباط با زیست شناسی اسفنج، یافته های موجود در ارتباط با نقش تولیدمثل در ساختار و حفظ جمعیت اسفنج محدود است. در این راستا، مطالعه حاضر جهت مقایسه ساختار بافت‌شناسی دو گونه اسفنج دارای اسپیکول (Ircinia strobilina Lamarck, 1816) و فاقد اسپیکول (Haliclona simulans Johnston, 1842) صورت گرفت. نمونه‌برداری با کمک غواص در عمق 12 متری به روش scuba در منطقه استقرار سازه های مصنوعی بحرکان (واقع در شمال غربی خلیج فارس)، انجام پذیرفت. نمونه ها ابتدا به صورت ماکروسکوپی و سیستماتیک مورد مطالعه قرار گرفتند. سپس نمونه ها در الکل %70 تثبیت شده، جهت مطالعه بافتشناسی از سری های الکل و گزیلل عبور داده شدند و در نهایت با استفاده از پارافین قالب گیری شدند. سپس مقاطع بافتی به ضخامت 5 میکرومتر با استفاده از میکروتوم تهیه و توسط هماتوکسیلین فوشین رنگ‌آمیزی شدند. مقاطع تهیه شده با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. در نهایت، تشخیص رده در اسفنج‌ها، با کمک نوع کانال آب در آن ها صورت گرفت. قابل ذکر است که خاصیت ارتجاعی بافت اسفنج، وجود و یا عدم وجود اسپیکول در نمونه ها و وجود و عدم وجود تارهای اسپونژین منسجم در ساختار بافتی آن ها که به صورت توده های متراکم در سر تا سر بافت پراکنده شده اند، تاکید کننده نوع گونه در آن ها بود. همچنین حداکثر اندازه سلول های تولیدمثلی و بیش ترین تراکم آن ها در گونه های مورد مطالعه در پاییز و زمستان (فصل تولیدمثلی این گونه ها) مشاهده شد. علاوه بر این تعدادی از سلول ها نظیر سلول های اسکلروسیت تنها در گونه های دارای اسپیکول مشاهده شدند که با توجه به این که یکی از مهم ترین نقش های آن ها تولید اسپیکول است، وجود و تراکم این سلول‌ها در گونه های دارای اسپیکول منطقی به نظر می رسید.