تأثیر گروه‌درمانی مبتنی بر توانبخشی شناختی بر حافظه و کارکرد‌های اجرایی افراد دچار آسیب مغزی

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه‌درمانی مبتنی بر توانبخشی شناختی بر حافظه و کارکردهای اجرایی افراد دچار آسیب مغزی با نقش تعدیل‌کنندگی نشانه‌های افسردگی، اضطراب و فرسودگی روانی صورت گرفت. طرح این پژوهش از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل است که 26 نفر فرد دچار آسیب مغزی با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در گروه‌های آزمایش (12N=) و کنترل (14N=) قرار گرفتند. سنجش در دو مرحله‌ی پیش‌آزمون-پس‌آزمون و با استفاده از مجموعه‌ آزمون‌های بومی‌‌شده‌ی حافظه و کارکردهای اجرایی، پرسش‌نامه‌های افسردگی، اضطراب و فرسودگی روانی انجام شد که با استفاده از آزمون‌های آماری آنکوا و مانکووا تجزیه و تحلیل شدند. مداخله به صورت 12 جلسه، دو ساعته و دو روز در هفته برگزار شد، گروه کنترل نیز از مداخله‌ی معمول بیمارستانی برخوردار شدند. یافته‌های پژوهش نشان دادند که تمرینات توانبخشی، عملکرد حافظه‌ی معنایی، مدیریت حل مسأله و توجه پایدار افراد دچار آسیب مغزی را بهبود بخشیده‌ است (0.05P<)، ولی تأثیر معناداری در بهبود توجه تقسیم شده، حافظه رویدادی و فعال نداشته‌ است (0.05P>). تفاوت‌های فردی، نقش جنسیت، سن و دقت پایین آزمون‌های سنجش می‌توانند تبیین‌کننده‌ی عدم بهبودی معنادار در این افراد باشند. هم‌چنین اثربخشی تمرینات شناختی بر کارکردهای شناختی فرد بر اساس میزان فرسودگی روانی تغییر کرد، ولی رابطه‌ی معناداری میان تغییر نشانه‌های افسردگی و اضطراب و میزان بهبود حافظه و کارکردهای اجرایی افراد دچار آسیب مغزی یافت نشد.