مطالعه و بررسی باستان‌شناختی گویجه قلعۀ مراغه

Abstract

گویجه قلعه با معماری سنگی، آرامگاه صخره­ای و اتاق‌ها و انبارهایی مختص عصر آهن آذربایجان و همچنین آثار دورۀ تاریخی و قرن­های میانۀ اسلامی، در شهرستان مراغه واقع شده است. استفادة مکرر از این محوطه در قرون متمادی و گوناگون، نشان از اهمیت استراتژیک و موقعیت خاص آن دارد. به نظر می­رسد با هجوم اورارتو در سال­های پایانی قرن نهم ق.م به کرانه­های شرقی دریاچۀ ارومیه، این منطقه نیز به تسلط آنان درآمده است و بنا بر اعتقاد باستان‌شناسان، در این دوره حاکمان محلی منطقة مذکور خراج‌گزار اورارتوها شدند و بدین‌گونه معماری سنگی، به­ویژه آرامگاه صخره­ای آن نیز، به تقلید از معماری اورارتویی برپا شده است. این ادعا با مستندات به دست آمده از بررسی گویجه­قلعه و نیز با استفاده از داده­های باستان‌شناختی و کتیبه­های به دست آمده از منطقه قابل استنباط است. در این مقاله ضمن توصیفاتی از قلعه و معرفی و مقایسۀ عناصر تشکیل­ دهندۀ آن، به اهمیت این قلعة دفاعی اشاره و جایگاه آن به عنوان خراج‌گزار اورارتویی <strong>(<strong>حدوداً </strong></strong>در مقطع زمانی 810 تا 764 ق.م و در زمان شاه منوا و آرگیشتی اول، طبق کتیبه­های جوان قلعه و داش تپه) در جنوب ­شرق دریاچۀ ارومیه معرفی می­شود.