مقایسه تطبیقی نقش و نگارهای قالی دستباف با نقوش تزئینی سفالینه‌های اسلامی در مناطق جنوب و جنوب غرب خراسان رضوی

Abstract

در این پژوهش که به‌صورت میدانی و کتابخانه‌ای صورت گرفته است، نخست به شناسایی و طبقه‌بندی نقوش قالی‌ها و قالیچه‌های بافته‌شده در نیشابور، کاشمر و بردسکن و پس‌ازآن به مقایسه تطبیقی نقوش آن‌ها با نقوش سفالینه‌های قدیمی، به‌ویژه سفال‌های مکشوفه از نیشابور، پرداخته‌شده است. نتایج مطالعات انجام‌گرفته در این مناطق گواه بر این حقیقت است که در میان نقوش متعددی که زینت‌بخش قالی‌ها و قالیچه‌های مناطق مذکور می‌باشند، نقش پرندگان چه به‌صورت واقعی و چه به‌صورت تجریدی و همچنین خط نگاره‌های تزیینی بیش از سایر نقوش تداوم داشته و معرف میراثی هستند که در همان بستر به وجود آمده‌اند. شباهت نقوش پرندگان و خط نگاره‌های تزیینی در قالی‌های امروزی و سفالینه‌های قدیمی به‌قدری به یکدیگر نزدیک و در برخی از موارد یکسان است، که در باور مردم منطقه به این‌گونه نقوش در قالی‌های این منطقه، نقوش زیرخاکی گفته می‌شود.