مرور نظام‌مند مقالات علمی شبکه‌های اجتماعی؛ مورد مطالعه: اصفهان

Abstract

اثرگذاری روزافزون فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مجازی در حوزه‌های مختلف، ضرورت بررسی بیشتر و دقیق‌تر نهادهای علمی دربارۀ این حوزه را آشکار می‌کند. از زمینه‌های مطالعاتی، تمرکز بر تأثیرات شبکه‌های اجتماعی در بستر و بافت فرهنگی مشخص است. اصفهان از بافت‌های فرهنگی است که جایگاه ویژه‌ای در تحولات فرهنگی - اجتماعی کشور دارد. مقالۀ حاضر، به‌دنبال پاسخ به این سؤالات است: مقالات علمی نگاشته‎‌شده با موضوع شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی در میدان مطالعۀ اصفهان ازلحاظ مسئله‌شناختی، نظریه‌شناختی و روش‌شناختی چه ضعف‌ها و قوت‌هایی دارند؟ میدان پژوهش (اصفهان) چه جایگاهی در این پژوهش‌ها داشته است؟ و درنهایت، در مسیر پیش رو، چه پیشنهاد‌هایی برای سیاست‌گذاری بهتر در این حوزۀ مطالعه ارائه می‌شود؟ روش استفاده‌شده در پژوهش مرور نظام‌مند است که روی 30 مقالۀ نمایه‌شده در پایگاه‌های علمی انجام شده است. مطالعات انجام‌شده پس از مرور نظام‌مند، براساس پرسش‌نامۀ معکوس بررسی شدند؛ پس از بررسی ابعاد مختلف مقالات، در ادامه نقدهای مسئله‌شناختی (کم‌توجهی به بافت مطالعه)، روش‌شناختی (نبود تنوع روشی، غلبۀ رویکرد اثبات‌گرایانه، کم‌توجهی به رویکردهای تفسیری و انتقادی و تعمیم‌پذیریِ نامطمئن این مطالعات نسبت به شهروندان اصفهانی) و نظریِ (نبود مبانی نظری مشخص، بهره‌بردن از نظریه‌های کم‌مرتبط با موضوع پژوهش) مقالات بیان و پیشنهادهای متناسبی نیز در سه سطح رویکردی (تغییر نگرش نسبت به بافت فرهنگی و اجتماعی، شبکه‌های اجتماعی)، پژوهشی (بهره‌گیری از روش‌های کیفی و ترکیبی) و ساختاری ارائه شده‌اند.