بررسی رابطۀ گونه‏ های هویت جمعی با مصرف گونه‏ های موسیقیایی نمونۀ مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه یاسوج

Abstract

بعد از دهۀ 1970 نوعی چرخش مطالعاتی از تمرکز صرف بر وجوه تولید به وجوه مصرف به‏ویژه مصرف فرهنگی و نوعی چرخش تبیینی از تأکید بر متغیرهای به‌اصطلاح «سخت» مانند طبقه، به تأکید و توجه به متغیرهای به اصطلاح «نرم» مانند هویت اتفاق افتاد. بر اساس این، پژوهشگران به مصرف موسیقیایی که یکی از مهم‌ترین گونه‏های مصرف فرهنگی است و تبیین آن بر اساس هویت جمعی توجه کردند. با وجود این، جامعه‌شناسان جامعۀ ما به هر دو واقعیت بررسی مصرف گونه‌های موسیقیایی و تبیین آن بر اساس عوامل فرهنگی، کمتر توجه کرده‌اند. با درنظرگرفتن محدودیت‏های بالا، مقالۀ حاضر نتیجۀ پژوهشی کمّی - پیمایشی است که دربارۀ رابطۀ مصرف گونه‏های موسیقیایی با هویت جمعی انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش، دانشجویان لر دانشگاه یاسوج بوده‏اند که برای دسترسی به آنان از شیوۀ نمونه‏گیری طبقه‏ای چندمرحله‏ای متناسب با حجم استفاده شد. بر اساس نتایج پژوهش، مصرف موسیقی پاپ و موسیقی کلاسیک غربی به‌ترتیب پرمصرف‌ترین و کم‏مصرف‏رین گونه‏های موسیقیایی دانشجویان بوده‏اند. رابطۀ هویت قومی با مصرف گونه‏های موسیقیایی محلی، پاپ و مذهبی، مثبت و معنادار و با موسیقی سنتی و غربی، غیرمعنادار بود. رابطۀ هویت ملی با مصرف گونه‏های موسیقیایی غربی و پاپ، منفی و معنادار، با موسیقی مذهبی، مثبت و معنادار و با سایر گونه‏های موسیقی غیرمعنا‏دار بود. رابطۀ هویت جهانی با مصرف گونه‏های موسیقیایی غربی و پاپ، مثبت و با موسیقی‌های سنتی، محلی و مذهبی، منفی و معنادار بوده است. درنهایت می‌توان گفت میزان برجستگی، تعهد و تعلق به هر یک از گونه‏های هویت جمعی، ذائقۀ مصرف موسیقیایی فرد را به سمت و سوی مصرف یک نوع موسیقی خاص سوق می‏دهد؛ به عبارتی افراد منفعلانه موسیقی مصرف نمی‌کنند، بلکه فعالانه متناسب با سرمایه‌های هویتی خود موسیقی‏های خاصی را انتخاب و مصرف می‌کنند.