رابطه استفاده از رسانه ‌ های جمعی و میزان سرمایه اجتماعی در شهر کاشان

Abstract

رسانه‌های جمعی با فراهم آوردن چارچوب‌های مفهومی برای تفسیر و پردازش اطلاعات، به نگرش‌های افراد در خصوص مسائل مدنی، موضوع‌های سیاسی و امور عمومی جامعه، جهت می‌دهند و به شکل‌گیری مفاهیم و رفتارهای خاص کمک می‌کنند. با توجه به اهمیت و نقش رسانه‌ها در زندگی اجتماعی،‌ هدف اصلی نوشتار حاضر، ‌تبیین نظری و تجربی رابطه میان استفاده از رسانه‌های جمعی و به طور ویژه اینترنت، مطبوعات و تلویزیون و میزان سرمایه اجتماعی است. در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن استفاده از چارچوب مفهومی کلمن، پاتنام، لرنر و دیگران، با روش پیمایش به بررسی رابطه استفاده از رسانه‌های جمعی و میزان سرمایه اجتماعی در جامعه مورد بررسی پرداخته شود. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق، افراد20تا39 ساله شهر کاشان می‌باشد که از طریق فرمول کوکران 383 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. یافته‌های توصیفی پژوهش، حاکی از این واقعیت است که اگرچه میانگین استفاده از اینترنت و مطبوعات در بین افراد نمونه، پایین‌تر از حد متوسط است ولی بیش از نیمی از پاسخگویان (‌52.8 درصد) در طی یک روز، بیشتر از دو ساعت از زمان خود را صرف تماشای تلویزیون می‌کنند. همچنین علی‌رغم این‌که میانگین سرمایه اجتماعی در بین جمعیت مورد مطالعه بالاتر از حد متوسط است ولی مشارکت اجتماعی دارای میانگین پایینی است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که بین تماشای برنامه‌های سیاسی، ورزشی، ‌خبری و فیلم‌های جنایی، تاریخی و فرهنگی تلویزیون و میزان سرمایه اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد. علاوه بر این، ارتباطی معنادار بین میزان استفاده از مطبوعات (مجله و روزنامه) و سرمایه اجتماعی برقرار است. به بیانی دیگر هر چقدر افراد به میزان بیشتری مطالب تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اخبار سیاسی مطبوعات را مطالعه کنند، دارای سرمایه اجتماعی بالاتری خواهند بود. مهم‌ترین نتایج نظری این مطالعه، تأیید مفاهیم و مفروضات نظری مأخوذ از نظریه‌های پورتو، لرنر، برم و ران و ... درباره‌ رابطه رسانه و سرمایه اجتماعی در جمعیت مورد مطالعه است.