مطالعه کیفی از نحوه درک و تصور کنشگران از مصادیق تحقیر اجتماعی

Abstract

تحقیر اجتماعی یکی از مسائلی است که گاه آگاهانه و زمانی ناآگاهانه در جریان انتقال پیام شکل می‌گیرد. وجود آمارهای روزافزون اختلالات روانی و به تبع آن، پیامدهای اجتماعی نشأت‌ گرفته از آن، ما را نسبت به طرح این مسأله ‌جدید در حوزه‌ آسیب‌شناختی حساس نموده و سؤال تازه‌ای را مطرح کرده‌ است که در سالیان طولانی، بدان توجه چندانی نمی‌شد. از این‌رو، پژوهش حاضر درصدد است تا با اتخاذ روش‌شناسی کیفی و با کاربست تکنیک مصاحبه عمیق نیمه‌ساختار یافته با 40 زن و مرد ساکن شهر تهران، به بررسی درک و تصور سوژه‌ها از مصادیق تحقیر اجتماعی، با کنکاش در تجربه زیسته آنان بپردازد. یافته‌ها نشان داد که انواع و اقسام تحقیر با توجه به انگیزه‌های تحقیرگر، شامل چهار نوع تحقیر معطوف به هدف، تحقیر معطوف به غفلت، تحقیر معطوف به قدرت و تحقیر معطوف به تحقیرشدگی است که مصادیق تحقیر اجتماعی، با عطف به اهداف و محورهایی که در چهارچوب آن شکل می‌گیرد، به دو دسته تحقیر کلامی (شامل: القاب تشبیهی و غیرتشبیهی، تمسخر و استهزا، به کارگیری الفاظ رکیک ) و غیرکلامی (مستقیم و غیرمستقیم) تقسیم می‌شود.