تبیین جامعه شناختی تأثیر دینداری‌ بر سرمایه اجتماعی درون گروهی (مطالعه موردی شهر اصفهان)

Abstract

هدف از نگارش مقالۀ حاضر تبیین نظری و تجربی مدل تحلیلی است که در آن دینداری و ابعاد آن در نقش متغیّر بیرونی و سطح سرمایه اجتماعی در نقش متغیر درونی تعریف شده­اند. تعریف هر یک از پارامترهای تدوین شده در مدل پژوهش دارای مبنایی نظری است. چهارچوب نظری پژوهش با استفاده از نظریات اندیشمندان مختلف چون دورکیم، وبر، برگر، مالینوفسکی، آسلینر، فوکویاما، کلمن، پاتنام تدارک دیده شده است. ترکیب وزنی متغیرهای آشکار به منظور تعریف سازه‌‌های پنهان با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی مرتبۀ دوم انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ‌ها ، پرسشنامه دارای اعتبار و قابلیت اعتماد است. جامعه آماری تحقیق جمعیت 15 سال به بالای شهر اصفهان، تعداد نمونه 384 نفر و روش نمونه­گیری سهمیه­ای براساس متغیّرهای گروه سنّی، جنس و منطقه محل زندگی بوده است. نتیجه مطالعه نشان داد که اکثر افراد نمونه به لحاظ سطح دینداری و سرمایه اجتماعی در سطح متوسط و بالا و تنها درصد کمی از آنها در سطح ضعیف قرار داشته­اند. آزمون فرضیه­ها نشان داد که دینداری به میزان 14/0 بر سرمایه اجتماعی تأثیر دارد و این تأثیر در سطح کمتر از 05/0 و معنادار بوده است. از بین ابعاد دینداری ، بعد اعتقادی با میزان 09/0 بیشترین تأثیر را بر سرمایۀ اجتماعی داشته است و بعد از آن به ترتیب بعد مناسکی با 08/0 ، بعد پیامدی با 06/0 و بعد عاطفی با 05/0 بیشترین تأثیر را در سطح معناداری کمتر از 05/0 بر سرمایه اجتماعی داشته­ اند.