بررسی چند اشاره‌ی نادر و یگانه در منظومه‌ی زرّین‌قبا‌نامه

Abstract

زرّین‌قبانامه منظومه‌ای ‌است حماسی که موضوع آن آمدن فرستاده‌ای از سوی سلیمان نبی(ع) به دربار کی‌خسرو برای خواندن ایرانیان به دین خدایی‌ است. سپس جنگ‌هایی میان پهلوانان ایران با زرّین‌قبا درمی‌گیرد و در دنباله‌ی داستان، حوادث بسیاری برای رستم و فرزندانش روی می‌دهد. شیوه‌ی بیان این منظومه‌ی بلند که از نظر شمار ابیات، سومین منظومه‌ی حماسی شناخته شده در زبان فارسی است، به صورت داستان در داستان است که همان شیوه‌ی رایج بیان روایت، در بسیاری از طومارهای نقّالی و داستان‌های عامیانه است. این منظومه اخیرا به همّت یکی از پژوهشگران، پیرایش و تصحیح شده است. آن‌چنان که مصحّح محترم، در مقدّمه‌ی کتاب یادآور شده‌اند در زرّین‌قبانامه گاهی به اختصار به روایت‌هایی اشاره می‌شود که گزارش مفصّل آن‌ها در طومارهای و روایات شفاهی و عامیانه‌ای که تا به امروز چاپ شده‌اند نیست و در حال حاضر، جزییات روایت آن‌ها مبهم است؛ سپس ایشان به شانزده روایت، در این منظومه اشاره نموده‌اند که در جای دیگری دیده نشده‌است. در این مقاله به بررسی یکی از منظومه‌های هم‌عصر زرّین‌قبانامه یعنی برزونامه‌ی‌جدید و برخی دستنویس‌های روایات حماسی دیگر می‌پردازیم و چند روایت مبهم زرّین‌قبانامه را روشن می‌سازیم.