نقش انجمن های ادبی مؤثر دورۀ پهلوی اول در روند شعر معاصر

Abstract

در تاریخ ایران بعد از اسلام، از زمان‌های گذشته تاکنون، انجمن‌های ادبی در شکل-گیری و روند تکاملی شعر فارسی نقش درخوری داشته‌اند. انجمن‌های ادبی از آغاز حکومت طاهریان تا زمان مشروطه مهم‌ترین انجمن‌های ادبی به شمار می‌آیند. با آغاز نهضت مشروطیت ایران انجمن‌های ادبی نقش پررنگ‌تری در روند دگرگونی شعر معاصر عهده‌دار شدند. بسیاری از تغییرات و دگرگونی‌ها در شعر مشروطه از درون این انجمن‌ها شکل گرفت و اساساً شعر را چه از نظر شکل و چه از نظر محتوی و مضمون به کلی دگرگون ساخت و شعر نو فارسی از درون آن بیرون آمد؛ امّا در عصر رضاشاه، به دلیل اختناق شدید فرهنگی، نقش انجمن‌های ادبی کمرنگ شد؛ با این وجود انجمن‌هایی شکل گرفتند که بیشتر دنباله‌روی از آثار گذشتگان را سرمشق کار خود قرار دادند. مضامین گوناگون مورد درخواست و رضایت حاکمیت را در قالب‌های گوناگون می‌سرودند و بدون داشتن هیچ‌گونه گرایش سیاسی در همان مضامین و مفاهیم کهن طبع‌آزمایی می‌کردند. «انجمن ادبی ایران» و «انجمن ادبی حکیم نظامی» به مدیریت وحید دستگردی از جمله‌ی این انجمن‌ها بودند که علاوه ‌بر استقبال اشعار پیشینیان به تصحیح متون کلاسیک شعر فارسی نیز توجه ویژه‌ای داشتند و متن دیوان حکیم نظامی گنجوی و جمال‌الدین و کمال‌الدین اصفهانی را تصحیح و منتشر کردند . در این مقاله به معرفی این دو انجمن می‌پردازیم و نقش آن‌ها را در پیشرفت یا رکود شعر فارسی بررسی می‌کنیم. کلیدواژه: انجمن ادبی ایران، مجله‌ی ارمغان، شاعران معاصر،انجمن ادبی حکیم نظامی