تحلیل مفهوم «وطن» در شعر و اندیشۀ میرزادۀعشقی

Abstract

تحلیل مفهوم «وطن» در شعر و اندیشۀ میرزادۀ عشقیچکیدهمیرزادۀ عشقی از چهره‌های سرشناس و پرشور شعر عصر مشروطه است. ازجمله مواردی که در گفتار و نوشتار وی بازتاب یافته و بسامد داشته، مفهوم «وطن» است. وطن در شعر و اندیشۀ این شاعر جسور، با نوعی ناهمگونی و تناقض‌اندیشی همراه بوده است. در وطنیه‌های عشقی درونمایه‌هایی همچون خودکامگی منفعت‌طلبان، ریاکاری سیاست‌پیشگان، علل عقب‌ماندگی ایرانیان، راه‌های نبرد با دشمنان و افشای ماهیّت بیگانگان، به چشم می‌خورد.در این گفتار برآنیم تا با تحلیل و تفسیر مفهوم وطن در شعر و اندیشۀ عشقی، دیدگاه‌ها و چشم‌اندازهای متنوّع و متعدّد وی را در ارتباط با مسائل سرزمینش، تبیین نماییم و از این طریق ابعاد برجسته و کمترشناخته‌شدۀ شاعر را به نمایش بگذاریم؛ بدین ترتیب که کلید راهیابی به مبانی آرمانی وطن‌خواهی عشقی را در پیوند با مواردی همچون سرشت و عواطف فردی، روحیۀ عرب‌ستیزی، اتّحاد همگانی، ضدّیت با جمهوری قلّابی و ایسم‌هایی همچون سوسیالیسم، داروینیسم، ایده‌آلیسم، شوونیسم، ناسیونالیسم، آنارشیسم و رمانتیسم جسته‌ایم.