تصویرشناسی سیمای شرق و غرب در شعر شوقی و بهار

Abstract

چکیده شوقی و بهار دو شاعر برجستۀ ادبیّات معاصر پارسی و عربی، در شرایط مشابهی چون هم­زمان بودن، مسلمان بودن، زندگی در شرایط استبداد سیاسی، درگیری با کشورهای استعمارگر، آزادی­خواهی، داشتن مبارزات انقلابی و تحمّل تبعید، زندان و... از نظر فکری و ادبی نزدیکی فراوانی به یکدیگر یافته­اند. بررسی تطبیقی اشعار این دو شاعر، نشان­دهندۀ آن است که مضامینی هم­چون: ملّی­گرایی، تقابل شرق و غرب، جنگ، زن، آزادی، علم، عدالت و فقر، جلوه­های بارز مشترک در اندیشۀ آن­ها را تشکیل می­دهد. نگارنده در این پژوهش کوشیده است با تصویرشناسی دو جهان شرق و غرب در شعر شوقی و بهار، به تطبیق این رویکرد به عنوان یکی از رهیافت­های فکری عصر حاضر بپردازد. نتایج به­دست­آمده نشان می­دهد: الف) ایستادگی در برابر زیاده­خواهی استعمارگران از اصول مورد اتّفاق در اندیشۀ دو شاعر است. ب) بهار و شوقی ضمن اشاره به جنبه­های مثبت و منفی تقلید از غرب، به بیان نمونه­هایی در هر دو حیطه پرداخته­اند.