بررسی تطبیقی بیداری زنان در شعر حافظ ابراهیم، هارون هاشم رشید، قیصر امین‌پور و یوسفعلی میرشکاک

Abstract

حافظ ابراهیم، هارون هاشم رشید، قیصر امین­پور و یوسفعلی میرشکاک از تراز شاعران ارزشمندِ ادبیّات فارسی و عربی به شمار می­روند. ­هر چهار شاعر، گرایش قوی به ادبیّات ملّی داشته و مضامین ­و رموز مشترکی را در بین دو زبان خلق کرده­اند که درخور توجّه است. حافظ ابراهیم در قصیدة «مظاهرة النّساء» به هوشیاری زنان مصری و تظاهرات آنان برضدّ استعمار، هارون هاشم رشید در شعر «الأمّ الخالدة» به نقش­آفرینی زنان فلسطینی و همین­طور قیصر امین­پور و میرشکاک نیز به طور جداگانه در دیوان­های خود حماسه­سازی زنان ایرانی را در دفاع مقدّس ترسیم می­کنند. در این آثار ادبی، بین روند حوادث و درون­مایه، شباهت فراوانی دیده می­شود تا آنجا که برخی از ابیات را می­توان معادل برخی دیگر دانست. از آن روی که درک متن و محتوا به درک زیبایی­های آن بستگی دارد؛ از زاویۀ سبک­شناسی به تطبیق رفته­ایم و از آنجایی که نکتۀ مهمّ در سبک­شناسی توجّه به بسامد است؛ آثار مورد پژوهش از زوایۀ زبانی، ادبی و فکری، مورد تحلیل تطبیقی قرار گرفته است.