تأثیر کودهای شیمیایی و زیستی فسفر بر تجمع عناصر، محتوای کلروفیل، عملکرد دانه و رشد ریشه سه توده محلی ماش

Abstract

به­‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای شیمیایی و زیستی فسفر بر تجمع عناصر، محتوای کلروفیل، رشد ریشه و عملکرد دانه سه توده بذری ماش، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال 1394، به­ صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه توده محلی ماش (فریدونی، گتوندی و ارتشی)، کود شیمیایی فسفر در سه سطح شامل عدم مصرف کود شیمیایی (P₀)، مصرف 75 (P₇₅) و 150 (P₁₅₀) کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات‌تریپل و کود زیستی در دو سطح عدم مصرف کود زیستی (B₀) و مصرف 100 گرم در هکتار کود فسفر بارور-2 (B₁₀₀) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد توأم کود زیستی و شیمیایی فسفر (75 و 150 کیلوگرم در هکتار) باعث افزایش غلظت فسفر، نیتروژن، پتاسیم دانه و وزن خشک ریشه در ماش شد. کاربرد کود زیستی فسفر نیز باعث افزایش غلظت فسفر و نیتروژن دانه در هر سه توده بذری ماش گردید. بیشترین غلظت روی و آهن دانه، کلروفیل برگ، تعداد گره و وزن خشک ریشه در توده بذری ارتشی به­‌دست آمد. غلظت روی، کلروفیل برگ، تعداد گره در ریشه با کاربرد کود زیستی افزایش یافت. کود سوپر فسفات‌تریپل به ‌میزان 75 و 150 کیلوگرم در هکتار، غلظت کلروفیل برگ و تعداد گره در ریشه ماش را افزایش دادند. کاربرد توأم کود زیستی فسفر بارور-2 و 75 کیلوگرم سوپر فسفات‌تریپل در هکتار عملکرد دانه را در توده‌های فریدونی، ارتشی و گتوندی در مقایسه با عدم مصرف کود به­‌ترتیب به­‌میزان 32.33%، 64.87% و 81.35% افزایش داد. کاربرد مقادیر کاهش ‌یافته کودهای شیمیایی فسفر توأم با کود زیستی باعث بهبود عملکرد دانه توده‌های بذری ماش در راستای کشاورزی پایدار گردید.