اثر تنش کمبود آب بر خصوصیات ریخت شناسی و عملکرد دانه آفتابگردان رقم آرماویریسکی

Abstract

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد دانه رقم آرماویرسکی آفتابگردان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کمبود آب در پنج سطح (50D₁₌، 100D₂₌، 150D₃₌، 200D₄₌ و 250D₅₌ میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) بودند. نتایج تجزیه­ های آماری نشان داد که عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری به ترتیب از D₁ تا D₅ معادل 5486، 4480، 3080، 2460 و 2260 کیلوگرم در هکتار برآورد شدند. افزایش شدت تنش کمبود آب باعث کاهش معنی­ دار عملکرد دانه، درصد روغن، وزن صد دانه، تعداد دانه در طبق، وزن خشک بوته، قطر ساقه و طبق، شاخص سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل برگ و افزایش تعداد روزنه در واحد سطح اپیدرم پشتی برگ و مقاومت روزنه­ ای شد. در عین حال، اختلاف بین D₁ و D₂ فقط در وزن 100 دانه، درصد پوکی و تعداد دانه در طبق معنی­ دار بود. با توجه به ماهیت این صفات که پس از گلدهی و تلقیح افزایش یابند می­ توان پیشنهاد کرد که آبیاری­ های اولیه در رقم آرماویرسکی تا مرحله گلدهی بر اساس تبخیر 100 میلی­ متری و آبیاری­ های بعدی بر اساس 50 میلی ­متر تبخیر انجام گیرند تا از کاهش معنی ­دار صفات فوق ­الذکر جلوگیری و عملکرد دانه نیز افزایش یابد.