تأثیر میدان الکترومغناطیس و امواج فراصوت بر جوانه زنی و خصوصیات گیاهچه ای و درصد اسانس آویشن (Thymus vulgaris L.)

Abstract

تأثیر میدان الکترومغناطیس و امواج فراصوت بر جوانه­زنی و خصوصیات گیاهچه­ای آویشن با انجام دو آزمایش جداگانه به­صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی در چهار تکرار در سال 1396 در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد بررسی شد. در آزمایش نخست، بذرها به مدت 5، 15 و 30 دقیقه در معرض میدان الکترومغناطیس با شدت­های 5، 50، 100 میلی تسلا و در آزمایش دوم، بذرها به مدت 4، 8 و 12 دقیقه در معرض امواج فراصوت با شدت 20، 40 و 60 کیلوهرتز قرار گرفتند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده­ها اثر متقابل زمان در شدت میدان الکترومغناطیسی و زمان در شدت امواج فراصوت بر کلیه صفات و شاخص­های مورد بررسی معنی­دار بود. در این تحقیق بالاترین درصد جوانه­زنی (66/97 درصد)، سرعت جوانه­زنی (20/0) طول ریشه­چه (70/8 سانتی­متر)، طول ساقه­چه (67/9 سانتی­متر)، وزن خشک ریشه­چه (5/41 میلی­گرم)، وزن خشک ساقه­چه (75/44 میلی­گرم)، وزن خشک گیاهچه (21/86 میلی­گرم) و وزن خشک اندام هوایی (63/0 گرم) و کمترین میانگین زمان جوانه­زنی (84/4 روز) به بذرهای تیمار شده با شدت میدان الکترومغناطیسی 50 میلی تسلا به مدت 15 دقیقه اختصاص یافتند. همچنین، بالاترین درصد جوانه­زنی (66/90 درصد) سرعت جوانه­زنی (21/0)، طول ریشه­چه (78/7 سانتی متر)، طول ساقه­چه (65/7 سانتی­متر)، وزن خشک ریشه­چه (20/41 میلی­گرم)، وزن خشک ساقه­چه (60/53 میلی­گرم)، وزن خشک گیاهچه (80/94 میلی­گرم) و وزن خشک اندام هوایی (44/3 میلی­گرم) به تیمار شدت امواج فراصوت 60 کیلوهرتز به مدت 16 دقیقه تعلق داشتند. بیشترین درصد اسانس نیز از شدت میدان الکترومغناطیسی 5 میلی تسلا به مدت30 دقیقه (44/3 درصد) و امواج فراصوت 60 کیلوهرتز به مدت 16دقیقه (95/2 درصد) به­دست آمد. بنـابراین، این دو تیـمار برای بهبـود ویژگی­های جوانه­زنی و گیاهچه­ای آویشن می­تواند مد نظر قرار گیرد.