اثر انواع پرایمینگ بذر بر برخی خصوصیات کمّی و کیفی چغندرقند (Beta vulgaris L)

Abstract

به­منظور بررسی اثر پرایمینگ­های مختلف بر خصوصیات کمّی و کیفی چغندرقند، آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان­غربی طی دو سال زراعی 95- 1394در دو محیط آزمایشگاه و مزرعه انجام گرفت. تیمارها شامل دو سطح رقم (اکباتان و لاین 7233) و پنج نوع پرایمینگ بذر (هاردنینگ، پرایمینگ با کود نانو، هیدروپرایمینگ، پرایمینگ با کود کبوتری و بدون پرایمینگ) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده­ها نشان داد که بین ارقام از نظر عملکرد ریشه و درصد قند خالص اختلاف معنی­داری وجود داشت. همچنین، بین تیمارهای پرایمینگ از لحاظ کلیه صفات، به جز در درصد استحصال قند، آلکالیته و درصد قند خالص، اختلاف معنی­داری دیده شد. در مطالعه حاضر لاین 7233 در مقایسه با رقم اکباتان از عملکرد ریشه، درصد قند خالص بالاتری برخوردار بود. نتایج همچنین نشان داد که بالاترین درصد جوانه­زنی (50/96 درصد)، سرعت جوانه­زنی (56/9 بذر در روز)، عملکرد ریشه (33/80 تن در هکتار)، درصد قند ناخالص (11/23 درصد)، عملکرد قند ناخالص (38/18 تن در هکتار) و عملکرد قند خالص ( 33/15 تن در هکتار) به تیمار هیدروپرایمینگ بذر چغندرقند اختصاص داشت. براساس نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام صفات، چهار صفت درصد قند ناخالص، عملکرد ریشه، درصد استحصال قند و قند ملاس با تبیین 98 درصد از تغییرات عملکرد قند خالص به­عنوان مؤثرترین صفات بر عملکرد قند خالص شناسایی شدند. در این تحقیق هیدروپرایمینگ به­عنوان مناسبت­ترین پرایمینگ شناسایی گردید. از این رو، به نظر می­رسد هیدروپرایمینگ به­عنوان یکی از ساده­ترین روش­های پیش تیمار بذر می­تواند در بهبود عملکرد کمّی و کیفی چغندرقند مفید واقع شود.