اثر گونه‌های میکوریزا بر صفات کمی و کیفی سویا (Glycine max L.) با اعمال سیستم‌های آبیاری تحت فشار

Abstract

به­منظور بررسی همزیستی میکوریزایی گیاه سویا رقم ویلیامز، تحت سیستم­های مختلف آبیاری آزمایشی به­صورت کرت­های خرد شده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه طی سال 1394 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شـامل سیستم­های آبیـاری (قطره­ای و بارانی) به­عنوان فاکتور اصلی و گونه­های مختلف قارچ میکوریزا (بدون تلقیح، <em>Funneliformis mosseae</em>،<em>Rhizophagus intraradices</em> و <em>Simiglomus hoi</em>) به­عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته، وزن غلاف، عملکرد دانه، وزن صد دانه، تعداد گره در ساقه اصلی، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت روغن، درصد و عملکرد روغن در آبیاری قطره­ای، و بالاترین مقادیر LWR (نسبت وزن برگ به وزن کل گیاه) و SPAD (شـاخص کلروفیل) در سیستم بارانی به دست آمدند. اثرات متقابل معنی­دار نشان­دهنده پاسخ متفاوت گیاه به گونه­های قارچی در سیستم­های آبیاری می­باشد. رنگیزه­های فتوسنتزی (کلروفیل a، b و کل) و کارتنوئید برگ سویا در شرایط همزیستی با هر سه گونه قارچی در آبیاری بارانی وضعیت مطلوب­تری داشتند. بیشترین مقدار فسفر برگ در گیاهان آبیاری شده با سیستم بارانی و همزیست با <em>F. mosseae</em> مشاهده شد. گیاهان میکوریزایی در هر سه گونه قارچ به یک اندازه پروتئین برگ را افزایش دادند، در حالی که مقدار پتاسیم برگ در گیاهان میکوریزایی تغییر معنی­داری نسبت به شاهد نداشت. با وجود بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه با گونه <em>R.</em> <em>intraradices</em> در آبیاری بارانی، هر سه گونه قارچ در سیستم­های قطره­ای و بارانی کلونیزاسیون بالاتری نسبت به شاهد داشتند. نسبت ترکیبات اسیدهای چرب روغن سویا (اسیدهای چرب غیراشباع حدود چهار برابر اسیدهای چرب اشباع بودند) در هر دو سیستم آبیاری برای گیاهان میکوریزایی مشابه شاهد بودند. بدون توجه به وجود پاسخ متفاوت سویا به گونه­های میکوریزا، عملکردهای بیولوژیک، دانه و روغن در سیستم آبیاری قطره­ای به­ترتیب 23، 53 و 84 درصد بیشتر از آبیاری بارانی به­دست آمدند.