اثر محلول پاشی متانول بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود (Cicer arietinum L)

Abstract

تاثیر محلول­ پاشی متانول بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود، طی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در اسفند ماه 1387 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج مطالعه شد. تیمارهای آزمایشی شامل محلول­ های صفر (تیمار شاهد بدون مصرف متانول)، 5، 10، 15، 20 و 25 درصد حجمی متانول که به هر کدام از محلول­ ها 2 گرم در لیتر گلیسین اضافه شد و فاکتور دیگر ارقام شامل دو رقم آزاد و ILC482 بود. محلول­ پاشی 3 بار طی فصل رشد، با فواصل 7 روز و پس از آغاز گلدهی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که سطوح مختلف متانول در صفات عملکرد دانه، وزن صد دانه، عملکرد بیولوژیک و ارتفاع بوته تغییرات معنی­ دار ایجاد کردند. در بین ارقام هم اختلاف معنی­ دار در کلیه صفات مورد بررسی به جز صفات ارتفاع بوته و شاخص برداشت وجود داشت. اثرات متقابل نیز در صفات عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در سطح 1 درصد و برای صفت وزن صد دانه در سطح 5 درصد معنی­ دار بود. بر اساس نتایج، رقم آزاد در سطح 10 درصد حجمی متانول با 2482/6 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد دانه را تولید نمود که نسبت به تیمار شاهد 126 درصد افزایش عملکرد داشت و رقم ILC482 در سطح 20 درصد حجمی متانول با عملکرد 2425.5 کیلوگرم در هکتار و بهبود 50 درصد عملکرد نسبت به شاهد در رده بعدی قرار گرفت. تیمارهای فوق از نظر عملکرد بیولوژیک روند مشابهی داشتند. حداکثر وزن صد دانه به ترتیب به میزان 36.98 گرم در سطح 10 درصد حجمی متانول برای رقم ILC 482 و 35.03 گرم در سطح 5 درصد حجمی برای رقم آزاد مشاهده گردید که به ترتیب 40 و 30 درصد نسبت به شاهد دو رقم افزایش داشتند. کاربرد متانول به عنوان یک منبع کربن، با جلوگیری از تنفس نوری می ­تواند سبب افزایش تثبیت کربن شده و به عنوان عامل مثبتی در جهت بهبود فتوسنتز و افزایش عملکرد نخود مطرح گردد.