اثر رژیم های مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک سه رقم سویا (Glycine max)

Abstract

انجام این آزمایش با هدف تعیین اثر رژیم­ های مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک سه رقم سویا در طی سال­ های 1388 و 1389 بود که به­ صورت کرت ­های خرد شده در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان) اجرا شد. چهار رژیم آبیاریI₁ ، I₂، I₃وI₄ به ترتیب آبیاری پس از60، 100، 140 و180 میلی­ متر تبخیر از طشتک تبخیر کلاس Aدرکرت اصلی و 3 رقم سویا شامل L17، ویلیامز و لینفورد در کرت فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده­ ها نشان داد که با افزایش فواصل آبیــاری ازI₁ به I₄ طول دوره رشــد، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد گره ­ها، میان­گره­ ها و تعداد شاخه ­های فرعی و همچنین صفات فیزیولوژیکی مانند محتوی نسبی آب برگ­ ها و میزان کلروفیل برگ­ ها به طور معنی­ داری کاهش یافتند، به­ طوری­ که میزان شاخص سطح برگ از 4.94 در تیمارI₁ به 3.70 در تیمار I₄ رسید، ارتفاع بوته ارقام سویا در تیمار I₄ نسبت به تیمار I₁ حدود 21 درصد کاهش یافت، در حالی­ که میزان پرولین محلول در برگ ­ها و هدایت الکتریکی سلول­ های برگ افزایش معنی­ داری داشتند. در این آزمایش ارقام سویا از نظر صفات رویشی و فیزیولوژیکی تفاوت آماری معنی­ دار داشتند. رقم ویلیامز بیشترین تعداد گره (15.5 عدد) و لاین L17 بیشترین فاصله میان­گره (4.95 سانت ی­متر) را به خود اختصاص دادند. بیشترین میزان پرولین و محتوی نسبی آب برگ به ترتیب معادل 65.6 میکرومول بر وزن تر و 67.56 درصد متعلق به رقم لینفورد بود. اثر متقابل تیمار آبیاری و رقم بر ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ و میزان پرولین معنی­ دار بودند. در رقم لینفورد افزایش میزان پرولین موجب افزایش تحمل کم آبی و حفظ شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته در شرایط تنش کم آبیاری نسبت به دو رقم دیگر شد.