بررسی برخی شاخص‌های رشد، روابط آبی و عملکرد زیره سبز (Cuminum cyminum L) تحت تأثیر کیفیت آب آبیاری و کودهای مختلف

Abstract

به‌منظور ارزیابی اثرات کیفیت آب آبیاری و نوع کود مصرفی بر عملکرد و برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی زیره سبز، آزمایشی به صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. عامل اصلی در دو سطح آبیاری با آب معمولی و آب شور طبیعی با هدایت الکتریکی 4.180 دسی‌زیمنس بر متر، و عامل فرعی نوع کود مصرفی شامل شاهد، کود شیمیایی، کود دامی و تغذیه تلفیقی بودند. شاخص‌های رشد گیاه به روش آنالیز رشد طی چهار نوبت نمونه‌گیری پس از مرحله استقرار گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد که افزایش غلظت نمک‌های محلول در آب آبیاری تا محدوده 4.180 دسی‌زیمنس بر متر تأثیر معنی‌داری در کاهش ماده خشک، دوام زیست‌توده، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و محتوی نسبی رطوبت در اندام هوایی و ریشه و عملکرد در برابر افزایش شاخص نقصان آب نسبت به حالت اشباع اندام هوایی و ریشه داشت. همچنین، نتایج نشان داد کاربرد کود شیمیایی کامل به نسبت 40:20:15 کیلوگرم در هکتار در تلفیق با 20 تن در هکتار کود دامی می‌تواند باعث بهبود شاخص‌های رشد، محتوای رطوبت نسبی و عملکرد زیره سبز در مقایسه با کاربرد جداگانه آنها گردد. به‌طوری­که، بالاترین میزان ماده خشک تحت تأثیر برهمکنش عوامل آزمایش در 105 روز پس از کاشت از تیمار کوددهی تلفیقی در شرایط آبیاری با آب معمولی (0.544 گرم در هر گیاه) به دست آمد. این امر می‌تواند با تأکید بر نقش کودهای آلی در تأمین متعادل عناصر کم‌نیاز و پرنیاز برای گیاه، مصرف یک‌جانبه کودهای شیمیایی در مزارع را کاهش دهد بدون آن‌که شاخص‌های رشد و عملکرد گیاه کاهش یابد.