راهبرد متقابل انرژی در روابط روسیه و اتحادیة اروپا

Abstract

مفهوم «امنیت انرژی» در سال‌های اخیر به یکی از مفاهیم مهم و بحث‌برانگیز در روابط بین‌الملل و اقتصاد انرژی تبدیل شده است. ادبیات این مفهوم بیشتر در اروپا توسعه یافته است؛ زیرا کشورهای اروپایی بخش مهم نیازهای انرژی خود را از راه واردات تأمین می­کنند. از این جهت روسیه که یکی از مهم­ترین تأمین‌کنندگان انرژی اتحادیة اروپا به‌شمار می­رود، از اهرم انرژی برای نزدیکی بیشتر به اروپا استفاده می­کند. در این راستا یکی از هدف‌های مهم اتحادیة اروپا، کاهش وابستگی به روسیه در زمینة انرژی و یافتن مسیرهای جایگزین است که تاکنون این تلاش‌های اروپا نتوانسته موفقیت چندانی به همراه داشته باشد. سؤال اصلی که در این نوشتار می­توان مطرح کرد این است که روابط روسیه با کشورهای اروپایی با چه فرصت‌هایی روبه‌رو است. فرضیة اصلی ما این است که راهبرد انرژی روسیه همواره در این جهت بوده که روسیه را به‌عنوان یک امپراتوری نفتی که می‌تواند نقشی ژئوپلیتیک در عرصة انرژی ایفا کند، مطرح کنند و تلاش می‌کند تا از منابع انرژی روسیه و نیز انحصار خطوط لوله، جهت تأمین منافع خود در منطقة اوراسیا و به‌ویژه در روابط با اتحادیة اروپا برای وابستگی بیشتر به‌خود استفاده کند.