بازتاب اوضاع اجتماعی در لالایی‌های عصر حاضر

Abstract

لالایی‌ها یکی از شاخه‌های ادبیّات عامه محسوب می‌گردد که از حیث پرداختن به مسایل کودکانه و مخاطب خردسال، در زیرمجموعه‌ی ادبیّات کودک نیز قرار می‌گیرد. لالایی‌ها را می-توان نخستین نغمه‌های مختص کودکان در نظر گرفت که قدمتی به اندازه پیدایش بشر داشته‌اند. انعکاس مسایل سیاسی، فرهنگی، مذهبی و اجتماعی در قرون متمادی در لالایی‌ها مشهود بوده‌است، تا جایی که همین مطلب را می‌توان یکی از علل اساسی ماندگاری لالایی‌ها تلقّی نمود. تغییرات محتوایی لالایی-ها متناسب با مسایل هر دوره سبب پیدایش بستری مناسب برای آگاهی از مسایل غالب در زمان سرایش این زیر ژانر گردیده-است که نمود مسایل اجتماعی نیز از این امر مستثنی نیست. تجلّی مسایل اجتماعی در لالایی‌های نوین که شاعران زمام‌دار سرایش لالایی‌ها گردیده‌اند، بیش از لالایی‌های قدیمی است که مادران سرایش را برعهده داشته‌اند، همین امر بر ضرورت بررسی بازتاب مسایل اجتماعی در لالایی‌های نوین می‌افزاید. پژوهش صورت گرفته نشان می‌دهد که در لالایی‌های‌نوین بنا به تغییرباورها و ساختارهای حاکم بر جامعه، محتوای لالایی‌ها در همه‌ی ابعاد به‌روز شده‌است. جدا از عوامل بیرونی چون توسعه‌ی صنعت یا عوامل جمعیّتی، ایدئولوژیک، عاملی شتاب دهنده در جهت تغییر اجتماعی در جامعه محسوب می‌شود که در لالایی‌های شاعران معاصرنیز نفوذ یافته‌ و سبب تغییر در محتوا و مضمون، موتیف‌های رایج در لالایی‌ها و فضای حاکم بر لالایی‌های معاصرشده‌است. در این پژوهش در پی آن هستیم که با روش توصیفی تحلیلی لالایی‌های عصر حاضر را از منظر اجتماعی مورد بررسی قرار داده و به تاثیرات این مسایل بر محتوای لالایی‌ها بپردازیم.