اثربخشی آموزش مدیریت شرم در کاهش خشم نوجوانان دختر در محیط مدرسه

Abstract

خشم و تجربه‏ی آن در محیط مدرسه از هیجان‏های رایج دوره‏ی نوجوانی است که همواره مورد توجه روان‏شناسان بوده است. بر اساس نظریه‏ی تانگنی، احساس شرمساری پیش‏زمینه‏ی بروز هیجان خشم محسوب می‏شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مدیریت شرم در کاهش خشم نوجوانان دختر در محیط مدرسه انجام گرفت. برای تحقق آن، از روش تحقیق نیمه آزمایشی، طرح پیش‏آزمون – پس‏‏آزمون با گروه کنترل استفاده شد. در این راستا، دانش‏آموزان دوره‏ی راهنمایی دو مدرسه‏ی دولتی دخترانه‏ی شهر تبریز با استفاده از روش نمونه‏گیری تصادفی خوشه‏ای چندمرحله‏ای انتخاب و غربال شدند. در نهایت، سی نفر از هر مدرسه به روش نمونه‏گیری هدفمند و مبتنی بر نتایج مقیاس خشم چندبعدی مدرسه انتخاب شدند. در هر مدرسه دو گروه 15 نفری تشکیل شد؛ مدارس به صورت تصادفی، گروه‏های آزمایشی و کنترل فرض شدند و به ترتیب بسته‏ی آموزشی و پلاسیبو را دریافت کردند. نتایج تحلیل کوواریانس تک‏متغیره‏ی یک‏راهه پس از بررسی و تحقق پیش‏فرض‏های آن، نشان داد که مداخله اثربخش بوده (04/11 = F ، 01/0 >P) و آموزش مدیریت شرم در طی هشت جلسه‏ی هفتگی 75 دقیقه‏ای، 17% تغییرات خشم مدرسه‏ای را تبیین می‏کند. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره‏ی یک‏راهه از میان مولفه‏های خشم چندبعدی (خشم، خصومت و مقابله‏ی سازنده و مخرب)، نمره‏ی خرده‏مقیاس خشم کاهش معنی‏داری یافت (15/0= Eta ، 82/8 = F ، 01/0 >P). مطابق با یافته‏های پژوهشی و با در نظر گرفتن محدودیت‏های آن، بکارگیری بسته‏ی آموزشی حاضر برای کاهش خشم مدرسه‏ای نوجوانان دختر پیشنهاد می‏شود.