اثربخشی گروه‌درمانی شناختی مبتنی بر حضور ذهن بر وسواس فکری ـ عملی، باورهای فراشناخت و نشخوار فکری

Abstract

اختلال وسواس- اجبار، یکی از مشکلات جدی سلامت روان‌شناختی بوده و سالیانه هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی هنگفتی را بر جامعه تحمیل می‌کند و علائم ناتوان‌کننده آن کارکرد میان فردی، شغل و زندگی فرد را مختل می‌کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه‌درمانی شناختی مبتنی بر حضور ذهن بر وسواس فکری- عملی، باورهای فراشناخت و نشخوار فکری دانشجویان دختر با اختلال وسواس فکری - عملی انجام‌شده است. روش پژوهش حاضر از نوع آزمایشی (طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل) بود. با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی ساده از بین 338 دانشجوی دختر در محدوده‌ی سنی 29-20 سال به کمک پرسشنامه‌های وسواس فکری – عملی (MOCI)، باورهای فراشناختی (MCQ-30) و مقیاس پاسخ‌های نشخواری (RRS) و مصاحبه تشخیصی افراد واجد شرایط (دارای نمره برش تشخیصی وسواس فکری- عملی) بر اساس DSM-IV-TR، 16 نفر انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (برای هر گروه 8 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش 8 جلسه گروه‌درمانی مبتنی بر حضور ذهن را دریافت کردند، اما گروه کنترل تحت درمان خاصی قرار نگرفتند؛ و دو ماه پس از پایان درمان، پیگیری اجرا گردید. آزمودنی‌های هردو گروه قبل و بعد از مداخله و دو ماه پیگیری، پرسشنامه‌های MOCI، MCQ-30، RRS را تکمیل کردند. برای تحلیل داده‌ها، روش‌های آمار توصیفی و آزمون تحلیل کوواریانس به‌کاربرده شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که بین دو گروه (کنترل و آزمایش)، ازنظر نمرات وسواس فکری- عملی، باورهای فراشناخت و نشخوار فکری تفاوت معناداری وجود دارد (005/0 > p). با توجه به یافته‌های فوق می‌توان چنین نتیجه گرفت که گروه‌درمانی شناختی مبتنی بر حضور ذهن در کاهش وسواس فکری- عملی، باورهای فراشناخت و نشخوار فکری دانشجویان دختر با اختلال وسواس فکری – عملی مؤثر است و تغییرات درمانی ایجادشده در پیگیری دوماهه تقریباً پایدار باقی ماند.