الیسیتورهای غیرزیستی و بیوتکنولوژی گیاهان دارویی

Abstract

گیاهان دارویی از هزاران سال پیش به‏عنوان یکی از مهم‏ترین منابع درمان بیماری­های مختلف کاربرد داشته­اند. این گیاهان، گروه بزرگ و متنوعی از ترکیبات آلی به‏نام متابولیت­های ثانویه را تولید می­کنند. متابولیت­های ثانویه ترکیباتی هستند که از متابولیت­های اولیه (متابولیت­های مربوط به تغذیه و بقا) که برای حفظ حیات گیاه ضروری هستند تولید می­شوند. دست­ورزی محیط­های کشت سلول گیاهی با استفاده از الیسیتورهای غیرزیستی یکی از راه‏کارهای مهم جهت القای تولید متابولیسم­های ثانویه و افزایش عملکرد این ترکیبات ارزشمند می­باشد، زیرا پتانسیل تولید این مواد در شرایط طبیعی بسیار محدود است. الیسیتورها از طریق فعال کردن مکانسیم­های دفاعی باعث القای تشکیل متابولیت­های ثانویه و پاسخ­های دفاعی سریع در سلول گیاهی نظیر افزایش جریانات یونی از عرض غشای پلاسمایی، تولید گونه­های اکسیژن واکنشگر، فعال­سازی ژن­های مربوط به دفاع، تغییرات ساختاری در دیواره سلولی و سنتز فیتوالکسین­ها می‏‏شوند. در این نوشتار جنبه­های مختلف امکان تولید متابولیت­های ثانویه در کشت سلول گیاهی با استفاده از الیسیتورهای غیرزیستی مرور گردیده است.