بررسی تطبیقی نمایشواره های کاروانی حمل مجسمه در ایلام باستان با تابوت واره های پس از اسلام

Abstract

این مقاله به بررسی تطبیقی، باستان شناختی نمایشواره های کاروانی حمل مجسمه و تابوت واره های کارناوالی پس از اسلام می پردازد. در نقش برجسته های کول فرح شماره 3 شاهد اجرای مراسمِ مذهبیِ حمل مجسمه بر دوش ایلامیان هستیم. در این نقش برجسته، یک شاه ایلامی به همراه تعداد کثیری از ایلامی ها در حال راهپیمایی، حمل و اهداء یک مجسمه به یک مکان مقدس هستند. حیوانات قربانی به وسیله شکارچیان شاه در جلو شرکت کنندگان به طرف سکوی قربانی رانده می شود، نوازندگان در حال نواختن و خواندن سرودهای، احتمالاً مذهبی با تشریفات مخصوص وسمبل های ارباب الانواع بر روی این نقوش برجسته ثبت شده اند. راهپیمایی حمل مجسمه، شرکت کنندگان را به زیارت یک مکان مقدس، نیایشگاهی همچون نقش برجسته کورانگان هدایت می کند. تابوت واره های مذهبی از جمله نخل از تشابه جالب توجهی با مراسم آئینی حمل مجسمه برخوردار است. در تحلیل نقوش برجسته از روش شمایل نگاری اروین پانوفسکی، نظریه اجرا شکنر و ریختارهای نه‌گانه تماشاگانی ناظرزاده کرمانی سود برده شده است. نمایشواره های کاروانی حمل مجسمه در ایلام باستان علاوه بر اینکه یکی از نه گونه ریختار تماشاگانی ایرانی است، جنبه های نمایشی متشابهی با نمایشگریهای کارناوالی چون نخل گردانی دارند