نابرابری درآمد و کیفیت محیط‌زیست: مطالعه موردی ایران

Abstract

مطالعات اولیه پیرامون منحنی کوزنتس، بر یک مدل ساده (آلودگی تابعی از سطح توسعه) متکی بودند. طبق مطالعات جدید، عوامل دیگری به‌غیر از درآمد بر میزان آلودگی زیست‌محیطی اثر دارند. یکی از متغیرهای اقتصادی که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته، توزیع درآمد است. در این تحقیق در قالب داده‌های سری زمانی اقتصاد ایران (1357تا 1391) به بررسی تأثیر توزیع درآمد بر میزان انتشار گاز دی‌اکسید کربن پرداخته شده است. از ضریب جینی مناطق شهری و نسبت درآمد 10درصد ثروتمندترین به 10درصد فقیرترین افراد مناطق شهری به‌عنوان شاخص نابرابری درآمد استفاده شده است. با توجه به ویژگی­های پایایی متغیرها، از روش ARDL برای برآورد معادلات رگرسیونی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهند که با بهبود توزیع درآمد، میزان انتشار سرانه دی‌اکسید کربن کاهش می‌یابد. به عبارتی، بهبود توزیع درآمد ضمن اثرات مثبت اقتصادی و اجتماعی که بسیاری از مطالعات برشمرده‌اند، باعث بهبود کیفیت محیط‌زیست خواهد شد. گسترش شهرنشینی و مصرف سرانه انرژی نیز تأثیر مثبت و معنی‌داری بر انتشار سرانه دی‌اکسید کربن دارد. همچنین در کوتاه­مدت و بلندمدت درآمد سرانه هیچ تأثیری بر انتشار سرانه گاز CO₂ در کشور ندارد.