برجام؛ اعضای آن و حقوق بین الملل

Abstract

در تاریخ 23 تیر 1394 ( 14 جولای 2015) ، برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) پس از مذاکرات طولانی میان وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ، سه کشور اروپایی ( فرانسه، انگلیس و آلمان)، روسیه، چین ، ایالات متحده آمریکا و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نهایی شد.<br /> بلافاصله و درست شش روز پس از این تاریخ ، شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه 2231 ، ضمن تاکید بر الزام آور بودن برجام، از تمامی طرفهای این توافق درخواست کرد تا تعهدات مندرج در این سند را بطور کامل انجام دهند.<br /> با این حال و برخلاف تعهدات صریح برجام و تاکیدات شورای امنیت، ایالات متحده آمریکا از همان آغاز دوره اجرایی برجام، با بی اعتنایی به این سند الزام آور بین‌المللی، اقدام به تضعیف برجام نمود و سرانجام در تاریخ 18 اردیبهشت 1397(8 می‌2018)، رئیس جمهور آمریکا ، خروج یکجانبه کشورش از برجام را بطور رسمی اعلام نمود.<br /> این اقدام آمریکا در حالی صورت می‌پذیرد که از دیدگاه حقوق بین الملل، برجام یک موافقتنامه سیاسی چند جانبه منضم به قطعنامه شورای امنیت بوده و خروج یکجانبه از این سند شورای امنیت توسط یکی از طرفهای آن، آنگونه که در موافقتنامه‌های دوجانبه امکان آن وجود دارد، ممکن نیست. <br /> بررسی ماهیت حقوقی برجام ، رویکرد سازمان ملل متحد و حقوق بین الملل به این سند و مسئولیتها و تعهدات اعضای برجام و سایر اعضای ملل متحد در ارتباط با این سند، موضوعات با اهمیتی است که سزاوار بررسی حقوقی می‌باشند.