نقش سیستم‌های مغزی رفتاری و تیپ‌های صبحی- عصری در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان

Abstract

پیشرفت تحصیلی که عدم فاصله‌ی بین ظرفیت یادگیری و عملکرد تحصیلی در نظر گرفته می‌شود، علاوه بر تفاوت‌های هوشی تحت تاثیر متغیر‌های شخصیتی نیز قرار می‌گیرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش سیستم‌های مغزی رفتاری و تیپ‌های صبحی– عصری در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهرستان بانه می‌باشد. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود. جامعه‌ی آماری تمامی دانش‌آموزان پسر دوره ابتدایی شهر بانه و نمونه پژوهش 160 دانش‌آموز از پایه‌های چهارم، پنجم و ششم بودند که به صورت نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای در سال تحصیلی 1395-1394 انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های سیستم‌های مغزی رفتاری کارور و وایت و شخصیت‌های صبحی-عصری هورن- آستبرگ استفاده شد و داده‌های گرد‌آوری شده با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که پیشرفت تحصیلی با مولفه-های حساس به پاداش (002/0>p : 34/0=r ) و سایق (002/0>p : 45/0=r ) از سیستم فعال‌ساز رفتاری و میزان صبحی بودن (002/0>p : 34/0=r ) رابطه مثبت اما با مولفه‌های جستجوی سرگرمی (043/0>p : 22/0-=r ) و حساس به‌تنبیه (001/0>p : 39/0-=r ) رابطه منفی دارد. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که مولفه‌ی سایق و میزان صبحی‌بودن می‌توانند به ترتیب 2/22 و 6/11 درصد از تغییرات پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان را پیش‌بینی کنند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که دانش‌آموزان هرچه حساسیت به پاداش و سایق قوی‌تری داشته باشند و از نظر تیپ‌های شبانه‌روزی بیشتر صبحی باشند پیشرفت تحصیلی بیشتری نشان می‌دهند.