مقایسه تطبیقی جامعیت شاخص‌‌های اندازه‌گیری شفافیت اطلاعاتی و سطح افشاء اطلاعات در کشورهای درحال‌توسعه و توسعه‌یافته

Abstract

پژوهش‌های بسیاری در سطح جهان به منظور ایجاد شاخص‌های شفافیت و افشاء و استفاده از چنین شاخص‌هایی برای اندازه‌گیری میزان شفافیت اطلاعاتی شرکت‌ها صورت گرفته است که منجر به طیف وسیع و متنوعی از شاخص‌ها و مدل‌های شفافیت اطلاعاتی در کشورهای مختلف شده است. هدف این پژوهش مطالعۀ دقیق و مقایسۀ تطبیقی این شاخص‌ها و ابعاد و مؤلفه‌های آن‌ها، و ارزیابی گستره و جامعیت این شاخص‌ها در کشورهای مختلف است. در این زمینه پژوهش‌های انجام شده به دو گروه کشورهای توسعه‌یافته و در‌حال‌توسعه تقسیم شد و سپس برای مقایسۀ گستردگی شاخص‌های شفافیت و افشای این دو گروه، از آزمون t مستقل برای مقایسه میانگین‌ها استفاده شد. همچنین با ایجاد یک ماتریس مفهومی گسترده، 27 بُعد اطلاعاتی اصلی و 773 مؤلفۀ افشاء در مجموع این شاخص‌ها شناسایی شد و با استفاده از آزمون مقایسه میانگین، میزان تمرکز کشورهای توسعه‌یافته و درحال توسعه بر روی این 27 بُعد اطلاعاتی مقایسه شد. همچنین از آزمون یومن-ویتنی برای مقایسه میزان افشای صورت‌گرفته توسط شرکت‌ها در این دو گروه کشور استفاده شد. با بررسی 63 مطالعۀ انجام شده طی سال‌های 1971 تا 2012، که بر روی شفافیت اطلاعاتی مجموعاً 8075 سال-شرکت در 31 کشور جهان صورت گرفته است، دریافتیم گرچه شاخص‌های شفافیت در کشورهای در‌حال‌توسعه گسترده‌تر است اما عملاً میزان افشاء در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر بوده است. همچنین یافته‌های پژوهش نشان داد شرکت‌ها در کشورهای توسعه‌یافته در زمینه افشاء برخی اطلاعات از جمله اطلاعات مربوط به اهداف و استراتژی‌ها، طرح‌های توسعه، محیط و صنعت فعالیت، و در مقابل کشورهای در‌حال‌توسعه در مورد اطلاعات مربوط به انواع ریسک و مدیریت آن، راهبری شرکتی و مسائل اخلاقی، اجتماعی و محیطی، تمرکز بیشتری دارند.