عوامل مؤثر بر هزینه‌های جاری دولت در ایران (1338-1380)

Abstract

هدف این مقاله بررسی عوامل مؤثر بر افزایش هزینه‌های جاری دولت در طی سال‌های (1338-1380) می‌باشد. ضمن مروری بر پیشینه‌ی موضوع‌، از اطلاعات آماری موجود که بانک مرکزی، مرکز آمار ایران، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور آن را منتشر کرده، به صورت سری زمانی، از روش «حداقل مربعات معمولی» برآورد الگوهای اقتصاد سنجی مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله مهم‌ترین متغیرهای توضیحی به عنوان عوامل مؤثر بر مخارج جاری دولت بررسی گردیده است، که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد: میزان تورم، میزان بی‌کاری، تعداد دانش‌آموزان کشور، جمعیت کشور، تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری تولید ناخالص داخلی به قیمت واقعی، درآمدهای مالیاتی، درآمدهای نفتی، ارزش ارز، تعداد کارکنان دولت. نتایج حاصل از برآورد الگوهای مختلف نشان‌می‌دهد که طی دوره‌ی مورد بررسی اثر متغیرهای یاد شده بر افزایش مخارج دولت مثبت و معنی‌دار است. بنابراین نتیجه‌گیری شده است که دولت باید سیاست تعدیل هزینه‌ها را در سال‌های آتی در پیش گیرد و بدین منظور در زمینه‌ی افزایش فعالیت‌های بخش خصوصی و کاهش تصدّی خود به خصوص در برنامه‌ی چهارم توسعه‌ی اقتصادی گام بردارد و به منظور افزایش درآمدهای خود به خصوص درآمدهای مالیاتی اقدام به اصلاح ساختار و افزایش پایه‌ی مالیاتی کند، تا بتواند از این طریق نسبت مالیات‌ها را به مخارج جاری خود که به عنوان یک هدف بسیار مهم مدّنظر است، افزایش دهد.