استفاده از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی برای یافتن مکان بهینة دفن زباله (مطالعة موردی: شهر بناب)

Abstract

فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی(ای-اچ-پی) یکی از گسترده‌ترین ابزارهای تصمیم‌گیری چندمعیاره است. در فرایند مکان‌یابی (تعیین مکان بهینه) با استفاده از روش(ای-اچ-پی) که در نرم‌افزار Expert choice عملی می‌شود، بعد از تعیین سطوح سلسله مراتبی شامل هدف، معیارها، زیرمعیارها و گزینه‌ها (مکان‌های مورد نظر)، مقایسة زوجی بین مجموعه‌ها برای وزن‌دهی انجام می‌شود. در عین وزن‌دهی به مجموعه‌ها تجزیه و تحلیل سازگاری قضاوت‌ها صورت می‌گیرد که باید کمتر از 1/0 باشد. پس از وزن‌دهی تمامی معیارها و زیرمعیارها و گزینه‌ها، مقایسة کلی گزینه‌ها نسبت به هدف انجام و نتیجة مقایسه به صورت نموداری ظاهر می‌شود. برای انجام این پژوهش شهرستان بناب در جنوب استان آذربایجان‌شرقی در نظر گرفته شد. در این شهرستان سرانة تولید زباله‌های خانگی و شهری به 820 گرم (نفر/روز) می‌رسد. محل کنونی دفع زباله‌های این شهر، قره‌قشون واقع در جنوب این شهرستان است که از سال 1380 مورد استفاده بوده است. مطالعة کنونی با هدف مکان‌یابی زیست‌محیطی محل دفن زباله‌های شهری با استفاده از روش(ای-اچ-پی) و تکنیک‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی و بهره‌گیری از نرم‌افزار Expert choice انجام‌گرفته است. معیارها و زیرمعیارهایی از قبیل ژئومرفولوژی، زیست‌محیطی، هیدرواقلیم، کاربری اراضی، و وضعیت اقتصادی مورد ملاحظه قرار گرفته‌اند. از بین 9 مکان مجاز دفن در منطقة مورد مطالعه، مکان شمارة 4 به عنوان بهترین مکان دفن انتخاب شد و سایر گزینه‌ها با توجه به وزن مورد نظر در اولویت‌های بعدی قرار گرفتند. پژوهش حاضر بر روی منطقة بناب واقع در جنوب استان آذربایجان‌شرقی صورت گرفته است.