تجمع نیترات در گیاهان وسمیت آن برای جانوران

Abstract

یون فراوان و متحرک نیترات درسوخت وساز گیاهان عالی دارای اهمیت بسیار است. نیترات شکل غذایی اصلی ازت در اکثر خاکها است واغلب اولین عامل محدودکننده رشد گیاهی بشمار می رود. دربسیاری از موارد بلافاصله پس از جذب مورد استفاده قرارگرفته و غلظت آن در داخل بافتهای گیاهی هرگز به بیش از چند صد قسمت در میلیون نمی رسد. در طی سه چهارم قرن گذشته ‘ اغلب مشاهده شده است که نیترات به غلظتهای زیاد در داخل گیاهان تجمع کرده ونتایج خطرناکی برای حیواناتی که با این گیاهان تغذیه می شوند دارد. انسان وحیواناتی که در مجاورت فراورده های تجزیه گازی آن قرار می گیرند نیز درمعرض خطرقرار گرفته اند. با در نظر داشتن پراکندگی یون نیترات در دنیا هیچ جای تعجب نیست که حالاتی از این قبیل را که در بسیاری از نقاط دنیا اتفاق افتاده است مشاهده نمود. لیکن حالات مذکور در نواحی جغرافیایی بخصوصی تمرکز یافته و مبین آنست که شرایط محلی در تجمع بیش از حد معمول نیترات سهم عمده ای دارد. مشاهده شده است که در کشاورزی غذاهایی که حاوی مقدار زیاد نیترات باشند برای گاو‘ گوسفند وسایر دامها تولید مسمومیت مزمن نیز گزارش شده است. در مراتع حاوی نیترات زیاد گازهای متصاعد شده از خاکها باعث صدمه بدامها یا مرگ آنها شده است. منابع آب آلوده به نیترات در مسموم کردن حیوانات سهیم بوده و یا کاملا علت آن بوده اند.بهداشت و سلامت انسان نیز بهمین طریق درخطر بوده است و دربرخی موارد بعلت گازهای حاصله از سیلو یا آلودگی منابع آب مرگ ومیری زیادی تولید شده است. هیچگونه گزارشی در مورد مقادیر کشنده نیترات درموادگیاهی ‘که از طریق تغذیه مستقیم برای انسان حادث شده باشد. وجود ندارد و احتمالا تغذیه مواد گیاهی برای انسان تلفاتی ایجاد نمی کند. عامل اکثر تحقیقاتی که تا بحال روی تجمع نیترات وسمیت آن انجام شده است . منابع آب آلوده به نیترات در مسموم کردن حیوانات سهیم بوده و یا کاملا علت آن بوده اند. بهداشت و سلامت انسان نیزبهمین طریق در خطر بوده است و دربرخی موارد بعلت گازهای حاصله از سیلویا آلودگی منابع آب مرگ ومیر زیادی تولید شده است. هیچگونه گزارشی در مورد مقادیر کشنده نیترات در مواد گیاهی ‘ که از طریق تغذیه مستقیم برای انسان حادث شده باشد. وجود ندارد و احتمالا تغذیه مواد گیاهی برای انسان تلفاتی ایجاد نمی کند. عامل اکثر تحقیقاتی که تا بحال روی تجمع نیترات و سمیت آن انجام شده است زیانهای اقتصادی سنگین حاصل از آن بوده است. نوشته های علمی که در این زمینه وجود دارد شامل مطالعاتی روی مقدار نیترات درگیاهان و گزارش هائی در مورد عکس العمل دامها نسبت به مقادیر مشخص نیترات یا نمکهای نیترات می باشد.ازنتایج این بررسی ها د رمراکز تحقیقاتی متعدد برا ی محدود نمودن خطرات مربوطه توصیه هائی نموده اند. تحقیقات اخیر در دو مسیر اصلی هدایت شده است: کوششهایی برای توضیح وجود مسمومیت مزمن نیترات ‘کوششهایی برای از بین بردن فرآیندهائی که منجر به تجمع نیترات در گیاهان می شود. بطور کلی این بررسیها فزاینده ای به سمت جنبه های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی سوق داده شده است. این بررسی کوششی برای خلاصه نمودن دانش فعلی در زمینه مشکل تجمع نیترات درگیاهان و عواقب تغذیه نیترات یا نیتریت درحیوانات باشد . در اینجا سعی بر این نبوده استکه فیزیولوژی نیترات در گیاهان به نحوی که برستروم یامک کی انجام داده اند مرور شود. بویژه اینکه یک مرور جامع می باشد. در اینجا به اختصار زیان های وارده به انسان بحث می گردد.