ارزیابی یکپارچة محیط ‌زیستی افت آب‌های زیرزمینی دشت اردبیل در راستای ارائة راهکارهای مدیریتی

Abstract

مدیریت مسائل مرتبط با منابع آب‌های زیرزمینی که یکی از منابع مهم آب شیرین است، از اصلی‌ترین تصمیم‌های کشور محسوب می‌شود که با توجه به رشد جمعیت، افزایش تقاضا و نیز کمبود آب، لزوم مدیریت صحیح این منابع به‌خوبی نمایان شده است. ارزیابی یکپارچة محیط‌زیستی یکی از بهترین ابزارها در تعیین اقدام‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی در مدیریت منابع آب زیرزمینی است. ارزیابی یکپارچه با استفاده از چارچوب علّی- معلولی نیروی محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ (DPSIR) به طبقه‌بندی داده‌ها و ارزیابی یکپارچة آثار برای حل مسائل محیط‌زیستی می‌پردازد. در این پژوهش، برای شبیه‌سازی و تحلیل آثار افت آب‌های زیرزمینی در دشت اردبیل، از روش ارزیابی یکپارچه و نرم‌افزار سیستم‌های پشتیبانی تصمیم‌گیری مولینو (MULINO DSS)، استفاده شد. راهکارهای مدیریت منابع آب زیرزمینی این دشت بر اساس ارزیابی یکپارچه انجام و نظرات کارشناسان و متخصصان انتخاب و اولویت‌بندی شد. از میان راهکارهای مطرح‌شده، تعیین آب‌بهای واقعی، به‌ویژه در بخش کشاورزی، تغییر الگوی کشت، مشارکت مردمی و استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری، از طریق روش وزن‌دهی تجمعی ساده (SAW)، به‌ترتیب با نمرات 27/2، 62/2، 25/2 و 97/1 اولویت‌بندی شد. گزینة تعیین آب‌بهای واقعی نسبت به دیگر راهکارهای مدیریتی دشت اردبیل در بالاترین رتبه قرارگرفت.