واکاوی ویژگی‏ها و الگوی فراغت در گردشگری شهری (مطالعة موردی: تهران)

Abstract

گردشگری شهری دارای نیروی بالا در جذب گردشگران و به تبع آن جذب منافع مالی و فرصت‏های شغلی است. بسیاری از شهرهای ایران از جمله تهران، به دلیل بهرمندی از شرایط اقلیمی متنوع، نیروی بالایی را در جذب گردشگری شهری داراند که متأسفانه هنوز جایگاه مناسب خود را در این مقوله نیافته‌اند. دلایل مختلفی برای این نقصان وجود دارد که در این میان یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین دلایل، عدم شناخت از ویژگی‏های گردشگران علاقه‏مند به طبیعت و الگوی فراغت آنهاست. این مقاله با بررسی تعداد بالایی از گردشگران، به تعیین ویژگی‏های آنها و همچنین الگوی فراغت آنها پرداخته تا مبنای مناسبی را برای تصمیم‏گیری و برنامه‏ریزی گردشگری شهری فراهم آورد. جامعة آماری این تحقیق شامل تمامی گردشگران در سه حوزة پارک‌های شهری، پارک‌های جنگلی و رود دره‌های شهر تهران است که از میان آنها، به نسبت حجم گردشگران در هر یک از حوزه‌ها، تعداد 3000 گردشگر به صورت کاملاً تصادفی انتخاب و در مراحل تحقیق از آرای ایشان در قالب پرسشنامه استفاده در نهایت از میان 3000 پرسشنامه تعداد 2679 فرم، ارزش بررسی داشته که از آنها استفاده شده است. نتایج در سه بخش ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای، وضعیت زمانی و مکانی گردشگری و الگوی فراغت در گردشگری مورد تجزیه تحلیل قرارگرفته است. از نظر گروه‌بند‌های سنی، جنسی، فاصله مکان زندگی تا مکان مورد استفاده، دوره زمانی و مدت بهره‌جویی تفاوت آشکاری میان متقاضیان استفاده از رود دره‌ها با پارک‌های شهری و جنگلی وجود دارد که لزوم برنامه‌ریزی متفاوتی را نسبت به سایر فضاهای گردشگری طلب می‌کند. بنابر‌این مقاله با توجه به نتایج به‌دست آمده، پیشنهاد‌هایی در راستای برنامه‌ریزی و مدیریت بهینة گردشگری شهری ارائه می‌‌شود.