تأثیر مدیریت مرتع در میزان ترسیب کربن گونۀ گون کوهی (Astragalus peristerus) در مراتع فشم استان تهران

Abstract

عامل اصلی دمای کرۀ زمین، دی‌اکسیدکربن است. بنابراین، به منظور کاهش دی‌اکسیدکربن اتمسفری و ایجاد تعادل در محتوای گازهای گلخانه‌ای، کربن اتمسفر باید جذب و در فرم‌های متعدد ترسیب شود. مراتع می‌توانند از این نظر حائز اهمیت ‌‌باشند. تحقیق حاضر به بررسی اثر مدیریت چرا و قرق در ترسیب کربن گون کوهی (<em>Astragalus peristerus</em>)، به‌‌‌منزلۀ یکی از گونه‌‌های غالب موجود در منطقۀ فشم می‌‌پردازد. در این پژوهش که در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی انجام شد، پس از استقرار ترانسکت‌‌ها، پلات‌گذاری انجام شد و گونه‌‌های غالب تعیین شدند. اندام هوایی و زیرزمینی گونه‌‌ها برداشت و به ‌‌منظور تعیین ضریب تبدیل کربن اندام هوایی و زیرزمینی به کربن آلی، از روش احتراق استفاده شد. به ‌‌همین منظور نمونه‌‌های گیاهی که در آون خشک شده بودند کاملاً آسیاب شدند و از هر گونه 3 نمونۀ 5 گرمی تهیه شد. سپس این نمونه‌‌ها توزین شدند و به ‌‌مدت 5 ساعت در کورۀ الکتریکی با دمای 550 درجۀ سانتی‌‌گراد قرار گرفتند. با ضرب ضریب تبدیل کربن آلی در وزن تر اندام هوایی و زیرزمینی هر گونه، وزن کل کربن ترسیب‌شده به ‌‌دست آمد. برای مقایسۀ وزن زیتودۀ گیاهی و ترسیب کربن گیاه بین دو منطقۀ قرق و تحت چرا از آزمون t-Test استفاده شد. با مقایسۀ ضریب تبدیل اندام هوایی و زیرزمینی گونۀ <em>A.peristerus</em> در دو مرتع قرق و چراشده، مشخص شد که اختلاف معنی‌‌داری بین ضریب تبدیل اندام مذکور در دو منطقه وجود ندارد (05/0P<). متوسط ترسیب کربن زیتودۀ هوایی و گیاهی گونۀ <em>A.peristerus</em>، در دو منطقۀ چراشده و قرق اختلاف معنی‌‌داری ندارد (05/0P<)، اما متوسط ترسیب کربن زیتودۀ زیرزمینی دارای تفاوت معنی‌‌دار بود (05/0P<). در نهایت می‌‌توان گفت، افزایش بیومس اگر همراه چرای متعادل باشد، به ‌‌علت ورود مقادیر بیشتر مواد آلی به سیستم خاک سبب ارتقای کل کربن موجود در مرتع خواهد شد.