شناسایی آلودگی فلزات سنگین در جنگل‌های مانگرو استان بوشهر

Abstract

در مناطق ساحلی استان بوشهر در جنوب کشور ایران درختان مانگرو وجود دارد که این گیاهان قرن‌هاست به عنوان دارو‌های سنتی و همچنین علوفه دام مورد استفاده مردم بومی قرار می‌گیرند. دانسته‌های اندکی در بارة سطوح فلزات سنگین در جنگل‌های مانگرو ایران وجود دارد. به منظور تعیین سطوح فلزات سنگین و شناسایی منابع آنها در این پژوهش از روشهای آماری تجزیه به مؤلفه‌های اصلی (PCA) بهره گرفته شد که نقش اساسی در نمایش پراکندگی‌های الگوها در محیط زیست دارد. به طور کلی PCA برای تجزیه و تحلیل تغییرپذیری فضایی آلاینده‌ها استفاده می‌شود ولی در تعیین منابع آلودگی و شناسایی منابع کلیدی آلاینده‌ها برای اهداف پایش محیط زیست نیز از توانایی ویژه‌ای برخوردار است. در این مطالعه رسوبات سطحی (صفر تا 10 سانتیمتر) سه رویشگاه مانگرو استان بوشهر واقع در مجاورت فعالیت‌های توسعة نفت و گاز پارس جنوبی به منظور تجزیه‌و‌تحلیل فلزات سنگین در بهار سال 1388 نمونه برداری شد. دامنة غلظت فلزات سنگین به ترتیب برای آلومینیم، آهن، کادمیوم ، مس ، نیکل، سرب ، وانادیوم و روی برابر با؛ 89/14511، 72/30736، 72/1، 04/46، 14/64، 8/94، 33/311 و 46/181 میکرو گرم بر گرم تعیین شد. نتایج تحلیل‌های PCA نیز نشان داد که با کاهش اثر دانه‌بندی با نرمال کردن داده‌های فلزات سنگین با میزان ذرات کوچکتر از 63 میکرون رسوب، عواملی که تغییرپذیری فلزات را تحت تأثیر قرار می‌داد مانند مینرالوژی، منابع آلاینده‌های مصنوعی و منابع آلودگی نفتی به طور کامل قابل شناسایی و تفسیر است.