اثرات متقابل نفت خام و ترکیبات مختلف نیتروژن بر معدنی شدن کربن و زیست‌توده میکربی در خاک رسی

Abstract

سمی‌بودن و آسیب‌های ناشی از آلودگی خاک به نفت خام و پاسخ رشد و فعالیت‌های میکربی خاکهای آلوده به توانایی دسترسی به نیتروژن و شکل آن بستگی دارد. هدف از این پژوهش، بررسی اثر مصرف همزمان نفت خام و ترکیبات مختلف نیتروژن بر معدنی شدن کربن و زیست‌تودة میکربی است. بدین منظور، ابتدا نمونه‌های خاک در سطوح 5 و 10% نفت خام آلوده شدند. سپس، از نمک‌های نیتروژن‌دار نیترات پتاسیم، کلرید آمونیوم و مخلوطی از این دو نمک به منظور کاهش آثار سوء نفت خام بر فعالیت ریزجانداران خاک استفاده شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل 4×3 در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار و در شرایط آزمایشگاهی طی 126 روز انجام شد. نمونه‌ها تا پایان آزمایش در دمای 1±25 درجه سانتیگراد در داخل انکوباتور نگهداری شدند. معدنی شدن کربن هر هفت روز یک‌بار و کربن زیست‌توده میکروبی در فواصل ماهانه مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد کاربرد نیتروژن در خاک رسی تأثیری بر میزان معدنی شدن تجمعی کربن نداشت (منظور از میزان معدنی شدن تجمعی کربن، همان کربن معدنی شده در انتهای 126 روز انکوباسیون است). با وجود این، محدودیت کربن در این خاک سبب شد با افزودن نفت خام به خاک، فعالیت میکربی و به تبع آن معدنی شدن تجمعی کربن افزایش یابد. تمام تیمارهای نیتروژن به همراه سطح بالای آلاینده (10? نفت خام) سبب افزایش کربن زیست‌تودة میکربی خاک شدند، در حالی‌که در سطح 5? نفت خام تیمارهای بدون نیتروژن و NO3 موجب افزایش و تیمارهای NH4 و NH4+NO3 موجب کاهش کربن زیست‌توده میکربی شدند.