مکان‌یابی بهینه ایستگاههای پایش آلودگی هوا با استفاده از روشهای فرا رتبه‌ای

Abstract

در سالهای اخیر رشد روز افزون جمعیت، وسایل نقلیه و کارخانه‌های صنعتی باعث شده است تا آلودگی هوا، مشکلات زیادی را در محیط زیست بشر ایجاد کند و سلامتی آنها را به خطر اندازد. برای بررسی کیفیت هوا، داده‌های مختلف که به کمک سنجنده‌های موجود در ایستگاههای سنجش آلودگی هوا جمع‌آوری می‌شوند، مورد نیازند. پایش واقعی وضعیت آلودگی هوا، نیازمند توریع مناسب و دقیق ایستگاهها در کل منطقة مطالعاتی است که جانمایی بهینه این ایستگاهها را می‌توان با استفاده از روشهای تصمیم‌گیری چندمعیاره عملی ساخت. در تحقیق حاضر، با توجه به ضرورت تعیین دقیق مکان احداث ایستگاههای سنجش آلودگی در کلانشهر تهران، ابتدا 20 محل جدید پیشنهاد شد. اولویت این ایستگاهها بر مبنای معیارهای مهمی نظیر؛ تراکم جمعیت، فاصله از ایستگاههای موجود، فاصله از درختان، فاصله از دیوار ساختمان‌ها و فاصله از خیابان‌ها به کمک سه روش PROMETHEE، ELECTRE و WSM محاسبه شدند و مورد مقایسه قرار گرفتند. همچنین برای ارائه رتبه‌بندی واحد، از روشهای ادغام سه‌گانه (میانگین حسابی، بردا و کاپلند) استفاده شد. در نهایت و برای بررسی اعتبار نتایج به دست آمده، نقشه‌های کیفیت هوا تولید و میزان تطابق نقشه‌ها با نتایج روشهای تصمیم‌گیری مختلف محاسبه شد. نتایج حاکی از بهینگی جواب‌های حاصل از روشهای PROMETHEE و ادغام سه‌گانه است. این نتایج همچنین مؤید نیاز شدید به احداث ایستگاههای جدید در حوالی بزرگراه بسیج، بزرگراه فتح، بزرگراه شهید عراقی، بزرگراه یادگار امام و بزرگراه تهران-ورامین است.