بررسی کیفیت شیمیایی و بیولوژیکی منابع آب محدودة سیاه‌منصور دزفول

Abstract

مسئله مهمی که امروزه مهندسان و متخصصان با آن روبرو هستند حفاظت از منابع آب زیرزمینی در برابر ورود آلاینده‌ها و کاهش میزان آلاینده‌های مشخص در این منابع است، بنابراین شناسائی و پایش سفره‌های آبدار از لحاظ کمی و کیفی می‌تواند در حفظ و مدیریت این منابع نقش مهمی داشته باشد. سفره آبدار سیاه منصور در بین رودخانه‌های دز و گلال کهنک در شرق شهرستان دزفول واقع شده است. با توجه به وجود آلاینده‌های صنعتی، کشاورزی و میکربی در این منطقه، احتمال آلودگی این سفره‌آبدار مورد بررسی قرار گرفت و برای ارزیابی آن 16 نمونه آب زیرزمینی از چاههای آب شرب و کشاورزی و 6 نمونه آب سطحی در دو فصل تر و خشک برداشت شد. غلظت یون‌هایی همچون (Ca، Mg، Na، HCO3، CO3،K ، SO4، Cl و NO3) مورد سنجش قرار گرفت و کیفیت شیمیایی آب منطقه بررسی شد. در بررسی بیولوژبکی، نوع باکتری‌ها (سالمونلا، شیگلا، کمپیلوباکتر ، اشریشیاکلی، انتروباکتر، استاف آرئوس، استاف اپیدرمیس، پروتئوس ولگاریس و استروباکتر) مشخص شد. نتایج بررسی‌ها نشان داد که کیفیت شیمیایی آبهای زیرزمینی منطقه در مجاورت نهر عجیروب (غرب محدوده) بمراتب بهتر از سایر نقاط است و درحال حاضر در محدوده مورد مطالعه آلودگی به نیترات وجود ندارد. بررسی‌های میکربی مشخص کرد که منابع آب زیرزمینی به شدت آلوده شده‌اند به‌طوری‌که در تمامی ایستگاههای اندازه‌گیری شده حداقل یک آلاینده میکربی شناسایی شد. مهمترین دلایل آلودگی سفره آبدار نزدیکی چاههای بهره‌برداری به چاهکهای جذبی، محل دفع مواد زاید روستاها و فضولات حیوانی است، البته شایان ذکر است که نیروی بالای آسیب‌پذیری سفرة آبدار، این امر را تسهیل کرده است.