سهم بندی بار آلودگی ورودی از زیرحوضه‌ها به مخزن سد امیرکبیر با استفاده از مدل QUAL2K

Abstract

سد کرج (امیرکبیر) از نوع سد مخزنی چند منظوره با اهداف متعدد بویژه تأمین آب شرب کلانشهر تهران، در سالهای اخیر با ورود انواع آلودگی مواجه بوده است. این مسئله ایجاب می‌کند بار آلودگی ورودی از زیرحوضه‌ها به آن تعیین و برای کاهش و رفع آلودگی آنها اقدام جدی شود. در این تحقیق با تعیین سهم بار آلودگی ورودی از زیرحوضه‌های آبریز سد کرج به مخزن سد به الویت‌بندی زیرحوضه‌های آلوده‌کننده‌تر پرداخته شده است تا فرایند تصمیم‌گیری برای کاهش بار آلودگی زیرحوضه‌ها تسهیل شود. از این رو به منظور تعیین سهم زیر حوضه‌های آبریز مخزن سد کرج، ابتدا بار آلودگی خروجی مشخصه‌های کیفی مختلف از جمله کل مواد جامد محلول، مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیکی بر حسب CBODu، آمونیم، نیترات و فسفات از زیر حوضه‌ها تعیین، سپس با استفاده از مدل QUAL2K بار ورودی به مخزن سد شبیه‌سازی شد. در مرحلة بعد برای نشان دادن تصویر واضح‌تری از سهم آلودگی زیرحوضه‌ها با استفاده از روش طبقه‌بندی آماری، به طبقه بندی بار آلودگی زیر‌حوضه‌ها در 5 طبقه با بار آلودگی بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد پرداخته شده و در نهایت با استفاده از نرم افزار GIS، پهنه بندی زیر‌حوضه‌ها در این طبقات صورت گرفته است. یافته‌ها نشان داد که سهم بار آلودگی ورودی از شاخه‌های فرعی در آلودگی مخزن سد بیشتر از شاخه اصلی رودخانه است، بویژه زیر حوضه‌های ولایت‌رود، شهرستانک و سیرا که در مجموع بیش از یک سوم، بار آلودگی ورودی به مخزن را به خود اختصاص داده است. در نتیجة برنامه‌ریزی برای کنترل و کاهش بار آلودگی شاخه‌های فرعی می‌باید در الویت قرار گیرد.