بررسی اثر چند ترکیب حشره کش روی بالشتک مرکبات Pulvinaria aurantii Ckll و شکارگر آن Cryptolaemus montrouzieri Mulsant

Abstract

بالشتک مرکبات، <em>Pulvinaria aurantii</em> Ckll. مهم‌ترین شپشک باغ‌های مرکبات شمال کشور است. اثر کشندگی حشره­کش­های کلرپایریفوس، استامی­پراید، پایری پروکسی­فن و پالیزین، به­تنهایی و همراه با روغن امولسیون شونده روی پوره‌های سن یک بالشتک مرکبات مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در شرایط طبیعی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 10 تیمار و 3 تکرار انجام و اثر تیمارها، 1، 7، 14 و 21 روز پس از سمپاشی مقایسه شد. علاوه بر این، اثر حشره­کش­های یاد شده روی دوره نابالغ و عمر حشره ماده کفشدوزک <em>Cryptolaemus montrouzieri </em>Mulsant بررسی شد. همچنین فعالیت برخی آنزیم­های غیرسمی کننده (گلوتاتیون اس-ترانسفراز، آلفا و بتا استراز) در لاروهای سن سوم کفشدوزک مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش­ها روی کفشدوزک در شرایط آزمایشگاهی و در دمای 1±26 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±75 درصد و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی انجام شدند. تیمارهای استامی­پراید، پایری پروکسی­فن، پالیزین و کلرپایریفوس همراه با روغن، بیشترین درصد تلفات را در پوره‌های سن اول بالشتک ایجاد کردند. طولانی­ترین زمان تفریخ تخم کفشدوزک (13/8 روز) در تیمار کلرپایریفوس و کوتاه­ترین آن در تیمار شاهد (80/4 روز) به دست آمد. بین تیمارهای مورد آزمایش، کوتاه­ترین طول عمر حشرات کامل ماده کفشدوزک، در تیمار کلرپایریفوس (50/53 روز) مشاهده شد. کلرپایریفوس باعث بیشترین کاهش فعالیت آلفا استراز و استامی­پراید باعث بیشترین کاهش فعالیت گلوتاتیون اس-ترانسفراز در لارو سن سوم کفشدوزک شدند. پالیزین نسبت به سه حشره­کش دیگر اثر منفی کمتری روی فعالیت بتا استراز کفشدوزک داشت. نتایج به دست آمده نشان داد که در میان ترکیبات مورد بررسی، پالیزین همراه با روغن ترکیب مناسبی برای کنترل بالشتک مرکبات می­باشد.