یادگیری بویایی و دوام حافظه در زنبور Venturia canescens (Hym.: Ichneumonidae)

Abstract

یادگیری نشانه‌های جدید در تمامی شاخه‌های زیستی جانوران از موجودات تک‌سلولی تا پستانداران به صورت‌های مختلف رخ می‌دهد. حشرات برخلاف جثه کوچک و طول عمر کوتاه، توانایی خارق العاده‌ای را در یادگیری، به خاطر سپردن و <br /> بکارگیری نشانه­های مختلف محیطی مرتبط با حضور میزبان و منابع غذایی دارا می‌باشند. این توانایی از عوامل موثر در <br /> افزایش کارایی و قدرت جستجوگری دشمنان‌طبیعی همچون زنبورهای پارازیتوئید مانند زنبور <em>Venturia canescens</em> می‌باشد. زنبور <em>V. </em><em>canescens</em> از مهمترین پارازیتوئیدهای شب­پره­های خانواده Pyralidae می‌باشد. در این پژوهش توانایی یادگیری بویایی زنبور <em>V. </em><em>canescens</em> نسبت به دو رایحه بویایی نعناع و لیمو با استفاده از دستگاه بویایی­سنج دو راهه‌ی Y شکل بررسی شد. نتایج نشان داد که زنبور <em>V. </em><em>canescens</em> نسبت به رایحه‌های بویایی نعناع و لیمو ترجیح ذاتی نداشت. اما بعد از شرطی­سازی زنبورهای ماده، بین پاسخ‌های بویایی به رایحه بویایی شرطی (رایحه نعناع) و غیرشرطی (رایحه لیمو) تفاوت معنی‌داری وجود داشت. همچنین دوام حافظه زنبور <em>V. </em><em>canescens</em> تا 27 ساعت بعد از شرطی‌سازی و در غیاب تجربه برخورد با رایحه فراگرفته شده، ادامه یافت. شناخت توانایی یادگیری و دوام حافظه در دشمنان طبیعی از جمله زنبور <em>V. </em><em>canescens</em>می‌تواند باعث کاربرد موفق‌تر پارازیتوییدها در برنامه‌های کنترل بیولوژیک آفات گیاهی گردد.