غربال‌گری انبوه ژنوتیپ‌های مختلف برنج نسبت به کرم ساقه‌خوار نواری برنج،Chilo suppressalis (Walker) (Lep.: Pyralidae) در شرایط مزرعه

Abstract

در این تحقیق 98 ژنوتیپ داخلی و خارجی برنج از نظر مقاومت به کرم ساقه­خوار نواری برنج، <em>Chilo suppressalis</em>، در شرایط مزرعه­ای در مؤسسه تحقیقات برنج در مازندران-آمل غربال شدند. آزمایش در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. در مرحله­ی زایشی گیاه برنج از هر کرت 5 بوته به­طور تصادفی انتخاب و کف­بر شدند. سپس درصد خوشه­های <br />سفید شده، تعداد لارو بر بوته، ارتفاع بوته، قطر ساقه و تعداد ساقه در بوته اندازه­گیری شدند. براساس نتایج به­دست آمده،<br /> ژنوتیپ‌های Novator، Estrella، G2-Gan74، Rashtline-1، IR72860، با میانگین 6/1، 3/2، 7/2، 8/2 و 2/3 درصد خوشه­های سفید شده در گروه مقاوم و ژنوتیپ­هایIR72-B ، Iranian-New-Hybrid،Fars promising line،IR64MutantW وC-IR50 با میانگین 5/43، 4/43، 6/37، 8/35 و 8/34 درصد، در گروه حساس‌ قرار گرفتند. همچنین، ژنوتیپ‌های Novator، Estrella،G2-Gan74 ، با میانگین 1/0، 1/0و 2/0 عدد لارو بر بوته و ژنوتیپ­های Chinese-hybrid-1،IR72-B ، Binam با میانگین 3/10، 7/9 و 9/8 عدد لارو به­ترتیب کمترین و بیشترین تعداد لارو درون ساقه را داشتند. کوتاه­ترین ارتفاع بوته، 4/74 سانتی­متر؛ کمترین تعداد ساقه،13/9 عدد؛ و کمترین قطر ساقه،44/4 میلی­متر به­ترتیب در ژنوتیپ­های Rashtline-1، Fars promising line، Iranian New-Hybrid و بیشترین مقادیر فوق 26/138سانتی­متر، 6/17 عدد و 72/12 میلی­متر به­ترتیب در ژنوتیپ­هایTarom-Arg2، Sahel و Dorfak مشاهده شد. بین درصد خوشه­های سفید شده با تعداد لارو بر بوته و بین درصد خوشه­های سفید شده با تعداد ساقه در <br />بوته همبستگی مثبت و معنی­داری وجود داشت، ولی بین درصد خوشه­های سفید شده با ارتفاع بوته و درصد خوشه­های سفید شده با قطر ساقه همبستگی معنی­داری مشاهده نشد. ژنوتیپ­ها براساس تجزیه خوشه­ای به دو گروه اصلی و جمعاً چهار گروه <br />فرعی دسته‌بندی شدند. ژنوتیپ­هایی که از حساسیت کمتری برخوردار شدند. می‌توان Novator، Estrella، Rashtline-1 را ذکر نمود. هم­چنین در این بررسی 19 ژنوتیپ برنج ازجمله Novator، Estrella، MashhadDomsiah/Neda ،Rashtline-1، Shirodi، Nemat، G2-Gan74، IR64-Mutant-F3076، {(A78.1/LocalAbiji)/(khazar/Tarom)}مقاوم به کرم ساقه­خوار نواری شناسایی شدند که برخی از آن­ها برای مطالعات تکمیلی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.